Ποιος ενδιαφέρεται σήμερα για τον άλλο; Κανείς. ( Άγιος Παΐσιος )

Ποιος ενδιαφέρεται σήμερα για τον άλλο; Κανείς.

Όλοι ενδιαφερόμαστε για τον εαυτό μας, για τον άλλο τίποτα.

Γι’ αυτό θα δώσουμε λόγο.

Γιατί ο Θεός που είναι όλος αγάπη δε θα μας συγχωρέσει αυτή την αδιαφορία για τον πλησίον μας…



Άγιος Παΐσιος  

The Orthodox Child at Home

Daily Life
The Orthodox family gets up in time to say their morning prayers together. If this means missing some sleep, bear in mind that it is not only a good spiritual discipline for the adults in the family, but a tremendous example to the children of where the family's priorities truly lie. Of course, extenuating circumstances might render this schedule impractical. If a member of the household works nights, for example, he should be allowed to say his prayers later.

Before eating or drinking anything, each member of the family should have some antidoron or a sip of holy water. By this act we remind ourselves that every good gift comes from Our Father in Heaven. When children begin each day with prayer and by partaking in holy things, they will be far less likely to associate piety and godliness as attributes to be considered on Sunday at Church.

In our culture, breakfast is likely to be a hurried, informal meal. However, this is no excuse to forget either the blessing or one's table manners. If the children are attending public school, chances are that they have picked up some fairly deplorable habits which must be vigilantly corrected. As with any other meal, complaints about the food must not be tolerated. The day should start with a nutritious meal but that does not mean that the mother must become a short-order cook catering to each individual whim.

After breakfast, when various members of the family have made their way to work or school, the traditional Orthodox mother will find herself at home with her smaller children. Or, if she is homeschooling, all her children will be there with her. The children will not be at a day care center while she is at work because then we would not be discussing the traditional Orthodox home. Frankly, the concept of a mother dropping her children of each day at an institution in which a few underpaid employees attempt to supervise several children at once is antithetical to the idea of Orthodox homelife. The mother who wants to instill true Christian spirituality in her children must be there to see to it herself.

Though cleanliness and orderliness in the home are important and should not be neglected, the Orthodox mother should avoid the use of television as a babysitter while she attends to household chores. No matter what the sponsors of children's shows may try to tell us, there is very little on television which is actually instructive or substantial. The rapidity with which the images are shown have a mind- numbing affect on a toddler and afford them little opportunity for interactive play. Television does, however, become addictive and parents who indulge this addiction usually end up experiencing the very unnerving phenomenon of their small children demanding to see "their" programs and throwing tantrums when their demands are not met.

Far more instructive is the constant verbal communication that should be taking place between mother and child. This is how a young child learns to speak correctly. If the child is allowed to play in the same area of the house where the mother is doing her chores, they can have a lot of positive interaction without the mother having to leave her tasks and devote her entire attention to the child. In addition, some time should be set aside for the mother to read stories and play games with the child. A mother is her child's first and best teacher provided she does not turn her responsibilities over to the television set.

This is also a good time to introduce children to concepts of beauty and harmony, particularly in the area of music appreciation. Without worldly biases, small children inately love that which is lovely. Peaceful and intricate melodies not only calm babies and small children but help them to form a preference for that which is beautiful. As the child grows, he will come in contact with cynical peers who identify their world view with nihilistic noise. The best protection an Orthodox parent can offer is to instill in the child a love of beauty and a belief in good, as embodied by the Orthodox Church and expressed in many ways by those who love God.

What else can a young child learn at home with his mother? Other than the basic skills necessary for functioning as a social being, the Orthodox child is forming a conscience and it is critical that this conscience be formed correctly. He must not be shielded from the fact that he is a fallen creature capable of sin and in need of repentance. This self-knowledge must be cultivated. The mother must be strong and look at her child in the light of what is best for his eternal soul. She must:

1) Firmly insist that every command she gives to the child, even the seemingly least significant, be obeyed. If obedience is not forthcoming, there should be immediate and unpleasant consequences. A mother who sighs and smiles after such a transgression, saying, "I just can't get him to do a thing I say," has abdicated her responsibility for the child's soul.

2) Teach the child to respect other people's property. This may mean that the mother will find herself endlessly repeating, "Is that yours? No, that is not yours. Don't touch." This will not only help instill a certain humility in the child (I am not the center of the universe. Everything does not belong to me), but it renders the child far more trustworthy in situations where he is not under constant supervision.

3) Teach the child to ask permission. Anyone who has visited an Orthodox monastery knows that the monks ask a blessing of the abbot before they do anything - begin their work, go out on an errand, take a drink of water. This not only helps the monks spiritually in accepting authority and acting in obedience, it helps the abbot maintain good order in the monastery. If a monk were to take food without asking, how would the abbot know whether the brothers had enough food for the evening meal? The same is true in the Orthodox household. If a child must ask permission before eating, then the mother knows how much food he has eaten and whether or not he might make himself sick by having more. If the child must ask permission before he goes out to play, the mother knows where he is and will not spend time franticly searching for him.

Permissiveness is not kindness. A young child who has bonded to his mother from infancy desires to please her. His willfullness and rebellion do not make him happy; they are merely traits of fallen humanity. Some modern theories teach that it is wrong to make a child apologize when they have done something wrong. They surmise that since the child is not able to feel genuine contrition, we make the child into a hypocrite by forcing them to say what they do not feel. The baptized Orthodox Christian child does indeed feel the inner imbalance of his soul when he has sinned. He must be taught to recognize the source of that imbalance and to express the repentance that is necessary for him to be restored to harmony with God.

What frost is for flowers, so is the transgression of the parents' will for a child; he cannot look you in the eyes, he does not desire to enjoy kindnesses, he wishes to run away and be alone; but at the same time his soul becomes crude, and the child begins to grow wild. It is a good thing to dispose him ahead of time to repentance, so that without fear, and with trust and with tears, he might come and say, "I did something wrong." (Ibid, p. 43.)

In the evening, the family is reunited. The evening meal should be taken together. Sadly, our society has largely abandoned the concept that it is important for the family to come together in joyful fellowship at the end of the day. Frantic accommodation of various schedules, snacks taken in front of the television, grazing from the refrigerator — these have taken the place of meaningful conversation and the bonding of parents and children around the dining room table. Let it not be so for the Orthodox family. The hectic pace of life being what it is, the evening meal may be one of the few times we have during the work week to relax and enjoy one another's company. This is where children learn how to make congenial conversation and have a chance to tell the important events of their day. It should be an opportunity for everyone at the table to talk about the things that interest them with the people they love most. This is not the occasion for the mother to tell her husband about the transgressions of the younger children, or for heated arguments of any kind, or for adolescent sullenness, or for complaints about the food. Informality within the family does not mean that we are free to be our rudest and crudest with those who must put up with us. It means we are free to express our love and interest in those with whom our lives are entwined.

At whatever time is most suitable to bring the entire family together, we say our evening prayers. This may be followed by the daily scripture reading or a reading from the lives of the Saints. These are very beneficial for children as it gives them spiritual heroes to emulate. If, when we begin the practice of spiritual readings, younger children become squirmy and inattentive, we must not be discouraged. They will soon accept whatever is routinely done and will understand what is said better with time.

http://orthodoxinfo.com

Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης:

1. Καθένας που βαπτίσθηκε στο όνομα του Χριστού, οφείλει να περάσει απ΄ όλες τις μεθηλικιώσεις του Χριστού. Γιατί στο βάπτισμα τις έλαβε δυνάμει, και μέσω των εντολών μπορεί να τις πραγματώσει και να τις γνωρίσει. Στη σύλληψη του Χριστού αντιστοιχεί ο αρραβώνας του Πνεύματος• στη γέννησή Του, η ενέργεια της αγαλλιάσεως• στη βάπτισή Του, η καθαρτική δύναμη της φωτιάς του Πνεύματος• στη μεταμόρφωση, η θεωρία του θείου φωτος•

στη σταύρωση, η νέκρωση του πιστού σε σχέση με όλα· στην ταφή, η κατοχή μέσα στην καρδιά του θείου έρωτα· στην ανάσταση, η ζωοποιός έγερση της ψυχής· στην ανάληψη, η έκσταση προς το Θεό και η αρπαγή του νου. Όποιος δεν πέρασε αυτές τις μεθηλικιώσεις του Χριστού και δεν τις αισθάνεται, είναι ακόμη νήπιος και στο σώμα και στο πνεύμα κι ας θεωρείται απ΄ όλους γέροντας και πρακτικός.

2. Τα πάθη του Χριστού δίνουν ζωοποιό νέκρωση σ' εκείνους που τα μιμήθηκαν όλα, αφού ο λόγος που πάσχομε μαζί με το Χριστό, είναι για να δοξαστούμε μαζί Του(Ρωμ. 8, 17). Τα πάθη των ηδονών δίνουν θανατοποιό νέκρωση σ' εκείνους που τα ενεργούν. Γιατί το να πάσχει κανείς θεληματικά τα παθήματα του Χριστού, είναι σταύρωση σταυρώσεως και νέκρωση νεκρώσεως.

3. Το να πάσχει κανείς υπέρ Χριστού είναι, να υπομένει τις δοκιμασίες που του συμβαίνουν. Η παιδαγωγία του Κυρίου, για όσους μεν είναι ανεύθυνοι, παραχωρείται εξαιτίας του φθόνου των δαιμόνων και γίνεται αφορμή ωφέλειας· για εμάς όμως, τους υπεύθυνους για αμαρτίες, γίνεται έλεγχος που μας καλεί σε επιστροφή και μας ανοίγει τ' αυτιά(Ησ. 50, 50. Γι' αυτό και ο Θεός υποσχέθηκε αιώνιο στεφάνι σ' εκείνους που υπομενουν(Ιακ. 1, 12). Δόξα Σοι, ο Θεός ημών, δόξα Σοι. Τριάς Αγία, ένεκα πάντων δόξα Σοι.



Η εμπαθής αλλοίωση

4. Η ακηδία είναι δυσκολονίκητο πάθος και χαυνώνει το σώμα. Κι όταν χαυνωθεί το σώμα, χαυνώνεται μαζί και η ψυχή. Όταν χαλαρώσουν και τα δύο, αλλοιώνουν την κράση του σώματος με την ηδυπάθεια. Η ηδυπάθεια κινεί την όρεξη, η όρεξη την πύρωση, η πύρωση τη διέγερση. Η διέγερση κινεί τη μνήμη, η μνήμη τη φαντασία, η φαντασία φέρνει την προσβολή του λογισμού. Η προσβολή φέρνει το συνδυασμό, ο συνδυασμός τη συγκατάθεση. Η συγκατάθεση οδηγεί στην πράξη, είτε του αυνανισμού, είτε των ποικιλότροπων συνουσιασμών. Κι έτσι ο άνθρωπος νικιέται και πέφτει.



Η καλή αλλοίωση

5. Η υπομονή σε κάθε έργο γεννά την ανδρεία. Η ανδρεία γεννά την προθυμία. Η προθυμία, την καρτερία. Η καρτερία, την επίταση της εργασίας. Η επίταση κατευνάζει την ακράτεια του σώματος και ημερεύει την ηδυπάθεια της επιθυμίας. Η επιθυμία κινεί τον πόθο. Ο πόθος, την αγάπη. Η αγάπη, τον ζήλο. Ο ζήλος, τη θέρμη. Η θέρμη, την παρόρμηση. Η παρόρμηση, τη σπουδή. Η σπουδή, την προσευχή. Η προσευχή, την ησυχία. Η ησυχία γεννά τη θεωρία. Η θεωρία, τη γνώση. Η γνώση, την κατανόηση των μυστηρίων. Το τέλος των μυστηρίων είναι η θεολογία. Καρπός της θεολογίας είναι η τέλεια αγάπη. Της αγάπης, η ταπείνωση. Της ταπεινώσεως, η απάθεια. Της απάθειας, η προόραση, η προφητεία και η πρόγνωση. Γιατί δεν έχει κανείς τέλειες από εδώ τις αρετές, ούτε εξαφανίζει μονομιάς τις κακίες, αλλά σιγά-σιγά με την αύξηση της αρετής λιγοστεύει η κακία και καταλήγει να μην υπάρχει διόλου.



Οι πειρασμοί κατά τον ύπνο.



Ερώτηση. Κατά πόσους τρόπους γίνεται η ρεύση, η εφάμαρτη και η αναμάρτητη;

6. Απόκριση. Η εφάμαρτη γίνεται με τρεις τρόπους: Με την πορνεία, τον αυνανισμό και τη συγκατάθεση στους αισχρούς λογισμούς. Η αναμάρτητη, με επτά: μαζί με τα ούρα, ή εξαιτίας διαφόρων φαγητών, ή κινήσεων, ή ψυχροποσίας, ή της χαυνότητας του σώματος, ή από υπερβολική κούραση, ή από δαιμονική φαντασία στον ύπνο με πολλούς τρόπους. Σ' αυτούς που γέρασαν στην πρακτική άσκηση, συμβαίνει συνήθως με τους πέντε ενδιάμεσους τρόπους. Στους απαθείς, μόνο με τον πρώτο, δηλαδή το υγρό βγαίνει αναμιγμένο με τα ούρα, γιατί κατά κάποιο τρόπο χαλάρωσαν οι εσωτερικές δίοδοι σ' αυτούς από τους πολλούς ασκητικούς κόπους και τους δόθηκε με θεία ενέργεια, καθαρτική και αγιαστική, το χάρισμα της σωφροσύνης. Ο τελευταίος τρόπος, από φαντασία στον ύπνο, προσιδιάζει στους ακόμη εμπαθείς και αδύνατους. Αλλά και η περίπτωση αυτή, επειδή είναι αθέλητη, είναι αναμάρτητη, όπως λένε οι Πατέρες.

Ιδίωμα του απαθούς είναι η αναμάρτητη ρεύση σε αραιά διαστήματα, κατά θεία πρόνοια, ενώ το υπόλοιπο υγρό αφανίζεται από τη θεϊκή φωτιά. Στον πρακτικό είναι πολυειδής ανάγκη και αναμάρτητη έκκριση. Στον εμπαθή είναι δύο ειδών, απλή και κακή, εκείνη δηλαδή που συμβαίνει στον ύπνο κι εκείνη στην εγρήγορση, από τη συγκατάθεση στις διάφορες φαντασίες. Η πρώτη είναι ακατηγόρητη, ενώ η άλλη εφάμαρτη και επισύρει επιτίμιο.

Στους απαθείς, η κίνηση και η έκκριση αυτή του σώματος είναι μία, κατά θεία πρόνοια, ένα μέρος δηλαδή του υγρού αποβάλλεται μαζί με τα ούρα ως έκκριμα, ενώ το υπόλοιπο αφανίζεται από τη θεϊκή φωτιά. Για τους πρακτικούς και μέσους λένε πως υπάρχουν έξι γενικοί τρόποι ρεύσεως ακατηγόρητοι, με τους οποίους το σώμα καθαρίζεται και ελευθερώνεται από το φθαρτικό υγρό που σχηματίζεται φυσικά και απαραίτητα. Αυτοί είναι: ή εξαιτίας φαγητών, ή κινήσεων, ή ψυχροποσίας, ή της χαυνότητας του ανθρώπου, ή παραλύσεως από την πολλή κόπωση, ή τέλος, λόγω φθόνου των δαιμόνων. Στους ασθενείς και αρχαρίους, υπάρχουν ομοίως έξι τρόποι εμπαθείς: ή εξαιτίας γαστριμαργίας, ή καταλαλιάς, ή κατακρίσεως, ή κενοδοξίας, ή της διπλής —στον ύπνο ή στην εγρήγορση— συγκαταθέσεως στις φαντασίες, ή τέλος από επίθεση των δαιμόνων λόγω φθόνου. Όμως και αυτά περιλαμβάνονται στο σκοπό της πρόνοιας, για να καθαρίζει την ανθρώπινη φύση από τη φθορά, από τα παρείσακτα και ξένα σ' αυτήν εκκρίματα και από τις άλογες ορέξεις, και για να παιδαγωγεί τον αγωνιστή να ταπεινώνεται, να προσέχει και να εγκρατεύεται σε όλα και απ΄ όλα.

7. Εκείνος που ησυχάζει στη μόνωση και τρέφεται από τις προσφορές της αγάπης των άλλων, οφείλει να δέχεται την ελεημοσύνη κατά επτά τρόπους. Ο πρώτος είναι να ζητά τα απαραίτητα· ο δεύτερος, να παίρνει τα απαραίτητα· ο τρίτος, εκείνα που του δίνουν να τα δέχεται σαν από το Θεό· ο τέταρτος, να έχει την εμπιστοσύνη του στο Θεό και να πιστεύει ότι Αυτός είναι μισθαποδότης· ο πέμπτος, να είναι εργάτης των εντολών· ο έκτος, να μην κάνει παράχρηση εκείνων που του δίνουν· ο έβδομος, να μην είναι φειδωλός, αλλά να δίνει κι αυτός σε άλλους και να είναι οικτίρμων. Όποιος συμπεριφέρεται έτσι στο θέμα αυτό, έχει χαρά καθώς αισθάνεται ότι οι ανάγκες του οικονομούνται όχι από ανθρώπους, αλλά από το Θεό.


Εισαγωγή απο το Βιβλίο.
Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, Δ΄τόμος

Ἡ στάσις τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου ἔναντι τῶν αἱρετικῶν καὶ ὁ ἀναβαπτισμός

 Ὁ ἅγιος Νικόδημος, γνήσιος ἀπόγονος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀκολουθεῖ τὴν διδασκαλία τῆς Ὀρθοδοξίας στηριζόμενος στοὺς Ἁγίους καὶ Θεοφόρους Πατέρες. Ἡ διδασκαλία του ἀπορρέει ἀπὸ τὸν ἀσκητικόν του βίον, ἀπὸ τὴν ἀμεσότητα προσεγγίσεως τοῦ Θεοῦ, διὰ τῶν μυστηρίων καὶ τῆς προευχῆς καὶ ἀπὸ τὴν βαθυτάτην θύραθεν καὶ θεολογικὴ γνώση ποὺ ἀπέκτησε μὲ τὸν ἀπέραντο καὶ σπανίας δεκτικότητος καὶ συστηματικότητος χαρισματικὸ νοῦ του, λέγεται ὅτι τὸ 85% τῶν ἀναγνωσμάτων του τὰ συγκρατοῦσε μὲ τὴν πρώτη ἀνάγνωση. Ἔχοντας αὐτὰ τὰ βασικὰ στοιχεῖα καὶ τὶς πνευματικὲς προϋποθέσεις, ὡς φυσικὰ καὶ πνευματικὰ ἀποκτήματα, ἔγραψε συγγράματα ποὺ ἐμπνέουν στὸν ἀναγνώστη πλήρη ἐμπιστοσύνη, περὶ τῆς βαθειᾶς θεολογικῆς ἐμπειρίας καὶ τοῦ χαρίζουν τὴ δυνατότητα νὰ γνωρίσῃ ὅλο τὸν πλοῦτο τῶν Πατέρων καὶ διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας, συστηματοποιημένο καὶ ἐμπλουτισμένο μὲ προσωπικὰ καὶ ἐμπειρικὰ σχόλια, πρωτοφανοῦς εὐστοχίας καὶ σπανίας διεισδυτικότητος. Οἱ ὀρθόδοξες θέσεις του εἶναι ξεκάθαρες, παρ᾿ ὅλες τὶς ἀντίξοες συνθῆκες μέσα στὶς ὁποῖες ἔζησε καὶ παρ᾿ ὅλα τὰ διάφορα ἀντορθόδοξα Δυτικὰ ρεύματα, ποὺ κυκλοφοροῦσαν στὴν ἐποχή του.

Ἀλλὰ καὶ ἡ στάση του ἀπέναντι στοὺς αἱρετικοὺς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι χαρακτηριστικὴ καὶ ἐμφορεῖται ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.
Γιὰ τὸ θέμα τοῦ ἀναβαπτισμοῦ, ποὺ μοῦ ἀνετέθη νὰ παρουσιάσω στὸ παρὸν συνέδρειο, ὁ ἅγιος Νικόδημος κάνει ἐκτενέστατα σχόλια, στηριζόμενος στοὺς ἑξῆς Κανόνες: 1) στὸν μστ´ (46) τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, 2) στὸν ζ´ (7) τῆς Δευτέρας Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ 3) στὸν Ϟε´ (95) τῆς ἕκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

1. Ὁ 46ος Ἀποστολικὸς Κανὼν λέγει ἐπὶ λέξει τὰ ἑξῆς: «Ἐπίσκοπον ἢ Πρεσβύτερον αἱρετικῶν δεξαμένους βάπτισμα ἢ θυσίαν, καθαιρεῖσθαι προστάσσομεν, τίς γὰρ συμφώνησις Χριστοῦ πρὸς βελίαρ; ἢ τίς μερὶς πιστῷ μετὰ ἀπίστου;».

Δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀληθινὸν τὸ βάπτισμα τῶν αἱρετικῶν καὶ σχισματικῶν σχολιάζει ὁ Ἁγιος Νικόδημος, ἀναφερόμενος στὴν Σύνοδο τῶν 84 Ἐπισκόπων τὴν ὑπὸ τὸν Ἐπίσκοπον Καρχηδόνος Κυπριανόν, ἡ ὁποία ἐξέδωσε κανόνες ἀναλόγους πρὸς τὸν παραπάνω Ἀποστολικόν, γιατὶ δὲν ὑπάρχουν πολλὰ βαπτίσματα. Σύμφωνα μὲ τὸ Ἀποστολικὸ ρητὸ «Εἷς Κύριος, μία Πίστις ἓν Βάπτισμα», οἱ αἱρετικοὶ ἐφ᾿ ὅσον δὲν εἶναι μέσα στὴν ἀληθινὴ πίστη τῆς Καθολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας δὲν μποροῦν νὰ ἔχουν ἀληθινὸ Βάπτισμα. Ἂν εἶναι ἀληθινὸ τὸ Βάπτισμα καὶ τῶν αἱρετικῶν καὶ σχισματικῶν, ἀληθινὸ καὶ τῶν Ὀρθοδόξων, τότε δὲν θὰ ἔχωμε ἕν Βάπτισμα, καθὼς ὁ Παῦλος βοᾷ, ἀλλὰ δύο, «ὅπερ ἀτοπώτατον». Αὐτῆς τῆς Συνόδου τὸν κανόνα «ἐπεσφράγισε» καὶ ἡ ἕκτη Οἰκουμενική, μὲ τὸν β´ κανόνα της, ὁπότε ὁ περὶ οὗ ὁ λόγος κανὼν ἀπὸ κανὼν τοπικῆς γίνεται κανὼν οἰκουμενικῆς Συνόδου.

Ἀλλὰ καὶ ὁ Φιρμιλιανὸς ποὺ ἐχρημάτισε ἔξαρχος στὴν Σύνοδο τοῦ Ἰκονίου καὶ τὸν ὁποῖον ὁ Μ. Βασίλειος στὸν α´ κανόνα τὸν ὀνομάζει «ἰδικόν του», ὡς Ἐπίσκοπον Καισαρείας ἀκυρώνει καὶ ἀπορρίπτει τὸ Βάπτισμα τῶν αἱρετικῶν. «Δὲν εἶναι δυνατόν», λέγει «νὰ ἰσχυρισθῇ ἢ νὰ πιστεύσῃ κανείς ὅτι μόνον ἡ ἐπίκλησις τῶν τριῶν ὀνομάτων τῆς Ἁγ. Τριάδος εἶναι ἀρκετὴ πρὸς ἄφεσιν τῶν πλημμελημάτων καὶ πρὸς τὸν Ἁγιασμὸν τοῦ Βαπτίσματος», ἂν πρῶτα καὶ ἐκεῖνος ποὺ βαπτίζει δὲν εἶναι ὀρθόδοξος. Συμφωνεῖ μὲ τὴν γνώμην αὐτὴν καὶ ὁ Μ. Βασίλειος, τοὺς κανόνες τοῦ ὁποίου «ἐπεσφράγισεν» ἡ ἕκτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. «Ἀπώλεσαν, λέγει, τὴν Χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οἱ αἱρετικοὶ καὶ σχισματικοὶ καὶ διεκόπη ἡ μετάδοσις αὐτῆς ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ἀπεμακρύνθησαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν. Μεταβιβασθέντες δὲ στὴν τάξη τῶν λαϊκῶν, οὔτε χάρισμα πνευματικὸν ἔχουν, οὔτε νὰ βαπτίζουν ἢ νὰ χειροτονοῦν ἔχουν ἐξουσίαν, καὶ οἱ ἐξ αὐτῶν βαπτιζόμενοι, πρέπει νὰ ξαναβαπτίζονται μὲ τὸ ἀληθινὸν τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας βάπτισμα». Καὶ ἐνῶ μὲ τὸν α´ κανόνα του ἀποδέχεται τὴν γνώμην ὡρισμένων πατέρων τῆς Μ. Ἀσίας ποὺ κατ᾿ οἰκονομίαν δέχονται τὸ βάπτισμα τῶν σχισματικῶν, μὲ τὸν 47ον Κανόνα του ἀναφέρει ὅτι «ἐκεῖνος σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς παραπάνω πατέρας, ὅλους τοὺς βαπτίζει».

Τὴν ἴδια γνώμη ἔχει καὶ ὁ Μ. Ἀθανάσιος τοῦ ὁποίου καὶ αὐτοῦ τοὺς λόγους «ἐπεσφράγισεν» ἡ ἕκτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος. Στὸν τρίτο λόγο του κατὰ Ἀρειανῶν λέγει τὰ ἑξῆς: «Οἱ Ἀρειανοὶ κινδυνεύουν καὶ εἰς τὸ πλήρωμα τοῦ μυστηρίου, δηλαδὴ τοῦ βαπτίσματος. Διότι ἂν ἡ τελείωσις τοῦ Βαπτίσματος δίδεται μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ οἱ δὲ Ἀρειανοὶ δὲν θεωροῦν Πατέρα ἀληθινόν, μὲ τὸ νὰ ἀρνοῦνται τὸν ἐξ αὐτοῦ ὅμοιον τῆς οὐσίας Υἱὸν ἀληθινὸν καὶ ἀναπλάττοντες μὲ τὴν φαντασίαν τους ἄλλον ἔκ μὴ ὄντων κτιζόμενον, πῶς τὸ τελούμενον βάπτισμα δὲν εἶναι τελείως ἀνωφελὲς καὶ μάταιον»; Καὶ φαίνεται μὲν κατὰ προσποίηση ὅτι εἶναι βάπτισμα, άλλὰ στὴν οὐσία δὲν παρέχει καμμία βοήθεια στὴν πίστη καὶ τὴν εὐσέβεια.

Ἐπίσης ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἀπευθυνόμενος πρὸς τοὺς Ἀρειανοὺς καὶ Μακεδονιανούς, τοὺς θεωρεῖ κατηχουμένους. «Ἐὰν ἀκόμη χωλαίνῃς, λέγει, καὶ δὲν καταδέχεσαι τὸ τέλειον τῆς Θεότητος τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος, ζήτησε ἄλλον νὰ σὲ βαπτίσῃ ἢ μᾶλλον εἰπεῖν νὰ σὲ πνίξῃ ἐν τῷ βαπτίσματι, ἐπειδὴ ἐγὼ δὲν ἔχω ἄδειαν νὰ χωρίζω τὴν Θεότητα τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος ἀπὸ τὴν Θεότητα τοῦ Πατρὸς καὶ νὰ σὲ καταστήσω νεκρόν... Ἐπειδὴ ὅποια ἀπὸ τὶς τρεῖς Ὑποστάσεις καταβιβάσῃς ἀπὸ τὸ ἀξίωμα τῆς Θεότητος, ὅλην τὴν Ἁγία Τριάδα καταβιβάζεις ἀπὸ αὐτὸ καὶ τὸν ἑαυτόν σου στερεῖς ἀπὸ τὴν τελείωση τοῦ Βαπτίσματος». Ἀπαραίτητος λοιπὸν ὅρος γιὰ τὴν τελείωση τοῦ Βαπτίσματος ἡ ὀρθὴ πίστη.

Ὁ ἅγιος Ἰωάνης ὁ Χρυσόστομος στὴν ὁμιλία του «εἰς τὸ ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος» ἀναφέρει ὅτι «τῶν αἱρετικῶν τὰ συστήματα βάπτισμα μὲν ἔχουν, δὲν ἔχουν ὅμως φώτισμα. Βαπτίζονται κατὰ τὸ σῶμα κατὰ δὲ τὴν ψυχὴ δὲν φωτίζονται».

Ὁμοίως καὶ οἱ ἄλλοι Πατέρες κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο διδάσκουν ὅτι «οὐδεὶς αἱρετικὸς παρέχει ἁγιασμὸν διὰ τῶν μυστηρίων» καὶ «τὸ τῶν δυσεβῶν βάπτισμα οὐχ ἁγιάζει».

2. Ὁ 7ος ὅμως κανὼν τῆς Β´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ ὁ 95ος τῆς ἕκτης δὲν ἐπέβαλαν σὲ ὅλους τοὺς αἱρετικοὺς τὸ βάπτισμα σύμφωνα μὲ τὸν παραπάνω Ἀποστολικὸ κανόνα καὶ τοὺς κανόνας τῶν λοιπῶν Πατέρων, ποὺ ἀναφέρθηκαν, ἂν καὶ ἡ ἴδια ἡ ἕκτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος στὸν β´ κανόνα της, τοὺς ἐδέχθη· ἄλλων αἱρετικῶν ἐδέχθησαν τὸ βάπτισμα καὶ ἄλλων ὄχι.

Γιὰ νὰ γεφυρώσει αὐτὴ τὴ διαφορὰ ὁ ἅγιος καὶ νὰ λύσῃ τὴν ἀπορία, σὲ ὅσους δὲν μποροῦν νὰ ἀντιληφθοῦν ὀρθόδοξα τὴν διακυβέρνηση τῆς Ἐκκλησίας, ἀναφέρει τὰ ἑξῆς:

Στὴν Ἐκκλησία φυλάττωνται δύο εἴδη κυβερνήσεως καὶ διορθώσεως τῶν σφαλμάτων. Τὸ ἕνα ὀνομάζεται Ἀκρίβεια, τὸ δὲ ἄλλο ὀνομάζεται Οἰκονομία καὶ Συγκατάβαση. Μὲ αὐτὰ τὰ δύο οἱ τοῦ Πνεύματος οἰκονόμοι κυβερνοῦν τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν, πότε μὲ τὸ ἕνα πότε μὲ τὸ ἄλλο. Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ οἱ προμημονευθέντες ἅγιοι, ἐφήρμοσαν τὴν Ἀκρίβεια καὶ ἀπέβαλαν τελείως τὸ βάπτισμα τῶν αἱρετικῶν. Οἱ δύο δὲ Σύνοδοι μετεχερειρίσθησαν τὴν οἰκονομία. Καὶ ἄλλων ἐδέχθησαν τὸ βάπτισμα (Ἀρειανῶν καὶ Μακεδονιανῶν) ἄλλων δὲ ὄχι (Εὐνομιανῶν κ.λ.π.). Καὶ οἰκονόμησαν ἔτσι τὰ πράγματα πρῶτον ἐπειδὴ κατὰ τὴν ἐποχὴ τῆς Β´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἤκμαζαν οἱ Ἀρειανοὶ καὶ Μακεδονιανοὶ οἱ ὁποῖο ὄχι μόνον ἦσαν κατὰ τὸ πλῆθος πολλοί, ἀλλὰ εἶχαν καὶ μεγάλες δυνάμεις, κοντὰ στοὺς Βασιλεῖς καὶ ἄρχοντας καὶ τὴν Σύγκλητον. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο πίστευαν ὅτι θὰ τοὺς ἤλκυαν στὴν ὀρθοδοξία καὶ θὰ τοὺς διώρθωναν εὐκολώτερα. Καὶ δεύτερον ἀντελήφθησαν οἱ Πατέρες ὅτι μὲ τὴν οἰκονομία δὲν θὰ τοὺς ἐρέθιζαν οὔτε θὰ τοὺς ἐξαγρίωναν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ὥστε νὰ γίνῃ μεγαλύτερο κακό, καὶ ὅπως λέγει χαρακτηριστικά, «οἰκονομήσαντες τοὺς λόγους αὐτῶν ἐν κρίσει οἱ Θεῖοι Πατέρες, ἐσυγκατέβησαν νὰ δεχθοῦν τὸ βάπτισμα αὐτῶν». Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς συγκαταβάσεως ἡ ἕκτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἦλθε σὲ ἀντίθεση καὶ μὲ τὸν ἑαυτό της καὶ μὲ τὴν Β´ Οἰκουμενική. Μὲ τὸν ἑαυτό της ἦλθε σὲ ἀντίθεση γιατὶ μὲ τὸν β´ κανόνα της ἐδέχθη τοὺς Ἀποστολικοὺς κανόνες, τοὺς κανόνες τῆς Καρχηδόνος καὶ τῶν ἄλλων Πατέρων, ἐνῶ μὲ τὸν 95ο δὲν ἀπέβαλλε ὅλων τῶν αἱρετικῶν τὸ βάπτισμα. Μὲ τὴν Β´ Οἰκουμενικὴ δὲ διότι ἐδέχθη τὴν ἀκρίβεια τῶν Ἀποστολικῶν κανόνων καὶ τῶν λοιπῶν Πατέρων ἐνῶ ἐκεῖνοι ἐδέχθησαν τὸ βάπτισμα ὡρισμένων αἱρετικῶν. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἄφησαν νὰ ἐννοήσουμε ὅτι στὴν Ἐκκλησία ἰσχύουν καὶ τὰ δύο καὶ ἡ Ἀκρίβεια καὶ κατὰ τὰς περιστάσεις ἡ Οἰκονομία.

Δεύτερος λόγος ποὺ ἐσυγκατέβησαν οἱ Πατέρες τοὺς μὲν Ἀρειανοὺς καὶ Μακεδονιανοὺς νὰ τοὺς δεχθοῦν χωρίς ἀναβαπτισμό, τοὺς δὲ Εὐνομιανοὺς καὶ Σαβελιανοὺς ποὺ εἶναι ἰσοδύναμοι στὶς αἱρετικὲς δοξασίες νὰ τοὺς ἀναβαπτίσουν, εἶναι τὸ γεγονὸς ὅτι, οἱ πρῶτοι «ἐφύλαττον ἀπαράλακτον καὶ τὸ εἶδος καὶ τὴν ὕλην τοῦ βαπτίσματος τῶν Ὀρθοδόξων» καὶ ἐβαπτίζοντο κατὰ τὸν τῦπο τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τοὐλάχιστον πρὸ τῆς συγκλήσεως τῆς Β´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἐνῶ οἱ δεύτεροι, τῶν ὁποίων τὸ βάπτισμα δὲν ἐδέχθησαν, ἐπαραχάραξαν τὴν τελετὴ τοῦ βαπτίσματος καὶ διέφθειραν εἴτε τὸν τρόπο τοῦ εἴδους, δηλαδὴ τῶν ἐπικλήσεων, εἴτε τὴν χρήση τῆς ὕλης, δηλαδὴ τῶν καταδύσεων καὶ ἀναδύσεων, βαπτιζόμενοι μὲ μία μόνο κατάδυση. Γεγονὸς εἶναι ὅτι ὁ δεύτερος τοῦτος λόγος τῆς ἐφαρμογῆς τῆς οἰκονομίας δὲν εἶναι ἰσχυρός. Ἰσχυρότερος εἶναι ὁ πρῶτος λόγος ποὺ ἀναφέρθηκε.

3. Κάνοντας ὁ ἅγιος Νικόδημος ὅλη αὐτὴ τὴν ἱστορικοεκκλησιαστικὴ ἀναφορά, χωρίς νὰ τὴν θεωρῇ περιττή, τὴν προβάλλει ὡς ἀναγκαιότατη γιὰ ὅλους τοὺς καιροὺς κυρίως ὅμως στὴν σύγχρονη ἐποχὴ ὅπου γίνεται μεγάλη λογοτριβὴ καὶ προκαλεῖ μεγάλη ἀμφισβήτηση τὸ τῶν Λατίνων βάπτισμα. Ἡ τριβὴ δὲ δὲν γίνεται μόνο μεταξὺ ἡμῶν τῶν ὀρθοδόξων καὶ τῶν Λατίνων, ἀλλὰ καὶ μεταξὺ ἡμῶν καὶ τῶν Λατινοφρόνων.

Δὲν διστάζῃ δὲ νὰ τοποθετηθῆ ἐξ ἀρχῆς εὐθέως· ὅτι σύμφωνα μὲ αὐτὰ ποὺ εἰπώθηκαν, τὸ βάπτισμα τῶν Λατίνων εἶναι ψευδώνυμο Βάπτισμα. Γι᾿ αὐτὸ οὔτε μὲ τὸ λόγο τῆς Ἀκριβείας γίνεται δεκτό, οὔτε μὲ τὸ λόγο τῆς Οἰκονομίας. Μὲ τὸ λόγο τῆς Ἀκριβείας δὲν γίνεται δεκτὸ πρῶτον γιατὶ εἶναι αἱρετικοί. Τὸ ὅτι εἶναι αἱρετικοὶ δὲν χωράει καμμιὰ ἀμφισβήτηση. Παραπέμπει στὸν ἁγιώτατο Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Δοσίθεο, τὸν ὀνομαζόμενον Παπομάστιγα, ὁ ὁποῖος ἀποδεικνύει τὶς αἱρετικὲς κακοδοξίες τῶν Λατίνων. Ὡς ἐπίσης καὶ στὸν ἅγιο Μάρκο τὸν ἐπίσκοπο Ἐφέσου τὸν Εὐγενικό, ὁ ὁποῖος παρρησία λέγει τὰ ἑξῆς: «Ἡμεῖς δι᾿ οὐδὲν ἄλλον ἀπεσχίσθημεν τῶν Λατίνων ἀλλ᾿ ἢ ὅτι εἰσιν, οὐ μόνον σχισματικοί, ἀλλὰ καὶ αἱρετκοί». Ἀλλὰ καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι τόσους αἰῶνες ἀποστρεφόμαστε τοὺς Λατίνους, ὡς αἱρετικούς, τοὺς βδελυττόμεθα, καθώς καὶ τοὺς Ἀρειανοὺς καὶ Σαβελλιανοὺς καὶ τοὺς πνευματομάχους Μακεδονιανούς. Ἐφ᾿ ὅσον λοιπὸν εἶναι αἱρετικοί, ὄχι μόνον δὲν μποροῦμε, ἐπ᾿ οὐδενὶ λόγῳ νὰ ἑνωθοῦμε μαζὶ τους, ἀλλὰ καὶ ὡς ἀπωλέσαντες τὴν ἐνεργὸ Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοὺς θεωροῦμε οὐσιαστικὰ ἀβάπτιστους. Δεύτερον δὲν γίνεται δεκτὸ οὔτε μὲ τὸν λόγο τῆς Οἰκονομίας, ἐπειδὴ δὲν φυλάττουν τὶς τρεῖς καταδύσεις στὸν βαπτιζόμενο, ὅπως ὡς Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία παρέλαβε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους καὶ Πατέρας. Καινοτομήσαντες πρῶτοι τὸ Ἀποστολικὸν Βάπτισμα ρίχνουν μὲ μία δέσμη τριχῶν στὸ μέτωπο τοῦ βρέφους λίγες ρανίδες ὕδατος. «Ἐν τρισὶ γὰρ καταδύσεσι καὶ ἰσαρίθμοις τοῖς ἐπικλήσεσι τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος τελειοῦται, ἵναι καὶ ὁ τοῦ θανάτου τύπος ἐξεικονισθῇ καὶ τῇ παραδόσει τῆς θεογνωσίας τὰς ψυχὰς φωτισθῶμεν οἱ βαπτιζόμενοι», μαρτυρεῖ ὁ Μ. Βασίλειος.

Ἐφ᾿ ὅσον λοιπὸν σύμφωνα μὲ τὰ παραπάνω οἱ Λατίνοι δὲν μποροῦν νὰ τελειώσουν ὡς αἱρετικοὶ καὶ παραχαράκτες τὸ ἓν Βάπτισμα τῆς Ἐκκλησίας, ἐπειδὴ ἀπώλεσαν τὴν τελεταρχικὴ Χάρη, ἔστω κι ἂν προφέρουν τὶς τρεῖς ἐπικλήσεις τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ ἅγιος ἐφιστᾶ τὴν προσοχὴ σ᾿ ἐκείνους ποὺ δέχονται τὸ ράντισμα τῶν Λατίνων· ἔχουν καθῆκον νὰ στοχασθοῦν τὶ θὰ ἀποκριθοῦν στὴν αὐθεντία τοῦ Ἀποστολικοῦ Κανόνος καὶ τῶν λοιπῶν Πατέρων ποὺ διδάσκουν τὰ ἀντίθετα. Προβάλλουν λέγει οἱ δεφένσορες αὐτοὶ τοῦ Λατινικοῦ ψευδοβαπτίσματος τὸ ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας συνήθισε νὰ τοὺς δέχεται, κατὰ τὴν ἐπιστροφή τους μὲ ἅγιο Μῦρο. Καὶ αὐτὸ ἀκόμη ἂν γίνεται φανερώνει καθαρὰ ὅτι, συμβαίνει ἐπειδὴ εἶναι αἱρετικοί.

Οὔτε μπορεῖ ἡ Ἐκκλησία σήμερα νὰ μεταχειρισθῇ τὴν Οἰκονομία τῆς Β´ καὶ Στ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Διότι οἱ θεῖοι Πατέρες ποὺ ἐφήρμοσαν τὴν Οἰκονομία, παραμερίζοντας προσωρινὰ τοὺς Ἀποστολικοὺς κανόνας μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς ἐπιστροφῆς των ἐπέτυχον τοῦ σκοποῦ τούτου. Καὶ μὲ τὴν οἰκονομία αὐτὴ οἱ αἱρετικοὶ ἔγιναν ἡμερώτεροι καὶ ἐπέστρεψαν στὴν εὐσέβεια καὶ σὲ λίγους χρόνους ἢ τελείως ἐξέλιπον ἢ ἔμειναν πολὺ λίγοι.

Δέχεται ὁ ἅγιος ὅτι καλῶς οἱ πρὸ ἡμῶν Πατέρες οἰκονόμησαν καὶ ἀποδέχθηκαν μὲ Θεῖο Μῦρο τοὺς Λατίνους τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, διότι ὁ Παπισμὸς τότε ἤκμαζε καὶ κατεῖχε ὅλες τὶς δυνάμεις τῶν Βασιλείων τῆς Εὐρώπης, τὸ δὲ δικό μας Βασίλειο ἔπνεε τὰ λοίσθια. Ἦταν τότε ἀνάγκη νὰ γίνῃ αὐτὴ ἡ οἰκονομία, γιὰ νὰ μὴ ἐξεγείρῃ ὁ πάπας τὰ λατινικὰ γένη ἐναντίον τῶν Ἀνατολικῶν, ὥστε νὰ αἰχμαλωτίζουν καὶ νὰ φονεύουν καὶ μύρια ἄλλα κακὰ καὶ δεινὰ νὰ πράττουν. Τώρα ὅμως ποὺ ἡ λύσσα τοῦ παπισμοῦ δὲν ἰσχύει καὶ ἡ Θεία Πρόνοια κατέβαλε τὴν ἐπηρμένην ὀφρὺ τῶν παπικῶν, τὶ χρειάζεται πλέον ἡ οἰκονομία; Ἡ οἰκονομία ἔχει μέτρα καὶ ὅρια, καὶ δὲν εἶναι παντοτινὴ καὶ ἀόριστη. Τὴ στιγμὴ μάλιστα ποὺ στὸν παπισμὸ συνεχίζει νὰ ὑπάρχει ἀνυποχώρητη καὶ σατανικὴ ἐπιμονὴ στὴν αἵρεση. Ὁ ἅγιος Θεοφύλακτος Βουλγαρίας ἀναφέρει τὰ ἑξῆς : «Ὁ κατ᾿ οἰκονομίαν λοιπὸν ποιῶν τι, οὐχ ὡς ἁπλῶς καλὸν τοῦτο ποιεῖ, ἀλλ᾿ ὡς πρὸς καιρὸν χρειῶδες». Εἶναι κακὴ οἰκονομία λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος αὐτὴ ποὺ οὔτε τοὺς Λατίνους μποροῦμε νὰ ἐπιστρέψωμε, ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς γινόμεθα παραβάται τῶν ἱερῶν κανόνων, δεχόμενοι τὸ ψευδοβάπτισμα τῶν αἱρετικῶν. «Οἰκονομητέον γὰρ ἔνθα μὴ παρανομητέον» λέγει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος· ἕως ὅτου ἐφαρμοσθῆ ἡ οἰκονομία, πάντως οἱ Ἀνατολικοὶ ἐβάπτιζον τοὺς Δυτικοὺς καθώς μαρτυρεῖ ἡ ἐν Λατερανῷ τῆς Ρώμης τοπικὴ Σύνοδος τοῦ 1215. Καὶ ὅτι δὲν λειτουργοῦσαν σὲ ναοὺς ποὺ πρότερον ἐλειτούργησαν οἱ Λατίνοι, ἂν πρῶτα δὲν ἔκαναν ἁγιασμό.

Τῆς οἰκονομίας λοιπὸν παρελθούσης, ἡ ἀκρίβεια καὶ ἡ τήρηση τῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας παίρνουν τὴν φυσική τους θέση.

Τί σημαίνει σωτηρία; ( Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ )

Τί σημαίνει σωτηρία; Ὁ θάνατος τοῦ σώματος εἶναι ἄραγε ἡ προϋπόθεση γιὰ τὴν εἴσοδο στὴ Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ; Πῶς μποροῦμε νὰ ἀναπτύξουμε τὴν ἱκανότητά μας νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα; Ἕνα μόνο ἔχει σημασία: νὰ φυλάξουμε τὴν ἔνταση τῆς προσευχῆς καὶ τῆς μετάνοιας. Τότε ὁ θάνατος δὲ θὰ εἶναι ρήξη, ἀλλὰ μετάβαση στὴ Βασιλεία, γιὰ τὴν ὁποία θὰ ἔχουμε ἑτοιμασθεῖ μὲ τὴν κοινωνία τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν ἐπίκληση τοῦ Ὀνόματός Του: «Κύριε, Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς καὶ τὸν κόσμον Σου».

Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ

Εκείνος, ο Ιησούς Χριστός! ( Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος )

Ο Ιησούς Χριστός «ονομάστηκε άνθρωπος, ονομάστηκε υιός του ανθρώπου, ονομάστηκε οδός, ονομάστηκε θύρα, ονομάστηκε πέτρα…

Γιατί ονομάστηκε οδός; Για να μάθεις ότι με Αυτόν ανεβαίνουμε στον Πατέρα.
Γιατί ονομάστηκε πέτρα; Για να μάθεις τη χρησιμότητα και τη σταθερότητα της πίστης!
Γιατί ονομάστηκε θεμέλιο; Για να μάθεις ότι όλα τα βαστάζει!

Γιατί ονομάστηκε ρίζα; Για να μάθεις ότι ανθίζουμε μέσα σε Αυτόν.
Γιατί ονομάστηκε βοσκός; Επειδή μας ποιμαίνει.
Γιατί ονομάστηκε πρόβατο; Επειδή για χάρη μας θυσιάστηκε και έγινε εξιλαστήριο θύμα.

Γιατί ονομάστηκε ζωή; Επειδή μας ανέστησε, ενώ ήμασταν νεκροί.
Γιατί ονομάστηκε φως; Επειδή μας απάλλαξε από το σκοτάδι.
Γιατί ονομάστηκε βραχίονας; Επειδή είναι ομοούσιος με τον Πατέρα.

Γιατί ονομάστηκε Λόγος; Επειδή γεννήθηκε από τον Πατέρα. Γιατί όπως ο δικός μου λόγος γεννιέται από την ψυχή μου, έτσι και ο Υιός γεννήθηκε από τον Πατέρα.
Γιατί ονομάστηκε ένδυμα; Επειδή Τον ντύθηκα όταν βαπτίσθηκα.
Γιατί ονoμάστηκε τράπεζα; Επειδή Τον εσθίω, απολαμβάνοντας τα Μυστήρια.

Γιατί ονομάστηκε οίκος; Επειδή κατοικώ μέσα σε Αυτόν;
Γιατί ονομάστηκε ένοικος; Επειδή γινόμαστε ναός Του.
Γιατί ονομάστηκε κεφαλή; Επειδή έγινα μέλος Του.

Γιατί ονομάστηκε νυμφίος; Επειδή πήρε την ψυχή μου νύμφη.
Γιατί ονομάστηκε αγνός; Επειδή με έλαβε παρθένο.
Γιατί ονομάστηκε Κύριος; Επειδή είμαι δούλος Του».

Βασικὰ σημεῖα διαφορᾶς μεταξὺ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ Παπισμοῦ ( Ἱερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου )

1. Οἱ Ἐπίσκοποι τῆς Παλαιᾶς Ρώμης, παρὰ τὶς μικρὲς καὶ μὴ οὐσιαστικὲς διαφορές, εἶχαν πάντοτε κοινωνία μὲ τοὺς Ἐπισκόπους της Νέας Ρώμης καὶ τοὺς Ἐπισκόπους της Ἀνατολῆς μέχρι τὸ 1009-1014, ὅταν γιὰ πρώτη φορὰ κατέλαβαν τὸν θρόνο τῆς Παλαιᾶς Ρώμης οἱ Φράγκοι Ἐπίσκοποι. Μέχρι τὸ 1009 οἱ Πάπες τῆς Ρώμης καὶ οἱ Πατριάρχες τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἦσαν ἑνωμένοι στὸν κοινὸ ἀγώνα ἐναντίον τῶν Φράγκων Ἡγεμόνων καὶ Ἐπισκόπων, ἀλλὰ καὶ τῶν κατὰ καιροὺς αἱρετικῶν.

2. Οἱ Φράγκοι στὴν Σύνοδο τῆς Φραγκφούρτης τὸ 794 κατεδίκασαν τὶς ἀποφάσεις τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τὴν τιμητικὴ προσκύνηση τῶν ἱερῶν εἰκόνων. Ἐπίσης τὸ 809 οἱ Φράγκοι εἰσήγαγαν στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως τὸ Filioque, τὴν διδασκαλία δηλαδὴ περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ. Αὐτὴν τὴν εἰσαγωγὴ κατεδίκασε τότε καὶ ὁ ὀρθόδοξος Πάπας τῆς Ρώμης. Στὴν Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ Μεγάλου Φωτίου, στὴν ὁποία συμμετεῖχαν καὶ ἐκπρόσωποι τοῦ ὀρθοδόξου Πάπα τῆς Ρώμης, κατεδίκασαν ὅσους εἶχαν καταδικάσει τὶς ἀποφάσεις τῆς Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ ὅσους προσέθεσαν στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως τὸ Filioque. Ὅμως γιὰ πρώτη φορὰ ὁ Φράγκος Πάπας Σέργιος Δ´ τὸ 1009 στὴν ἐνθρονιστήρια ἐπιστολή του προσέθεσε στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως τὸ Filioque καὶ ὁ Πάπας Βενέδικτος Η´ εἰσήγαγε τὸ πιστεύω μὲ τὸ Filioque στὴν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, ὁπότε ὁ Πάπας διεγράφη ἀπὸ τὰ δίπτυχά της Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

3. Ἡ βασικὴ διαφορὰ μεταξὺ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Παπισμοῦ βρίσκεται στὴν διδασκαλία περὶ τῆς ἀκτίστου οὐσίας καὶ ἀκτίστου ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ. Ἐνῶ οἱ Ὀρθόδοξοι πιστεύουμε ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει ἄκτιστη οὐσία καὶ ἄκτιστη ἐνέργεια καὶ ὅτι ὁ Θεὸς ἔρχεται σὲ κοινωνία μὲ τὴν κτίση καὶ τὸν ἄνθρωπο μὲ τὴν ἄκτιστη ἐνέργειά Του, ἐν τούτοις οἱ Παπικοὶ πιστεύουν ὅτι στὸν Θεὸ ἡ ἄκτιστη οὐσία ταυτίζεται μὲ τὴν ἄκτιστη ἐνέργειά Του (actus purus) καὶ ὅτι ὁ Θεὸς ἐπικοινωνεῖ μὲ τὴν κτίση καὶ τὸν ἄνθρωπο διὰ τῶν κτιστῶν ἐνεργειῶν Του, δηλαδὴ ἰσχυρίζονται ὅτι στὸν Θεὸ ὑπάρχουν καὶ κτιστὲς ἐνέργειες. Ὁπότε ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς ὁποίας ἁγιάζεται ὁ ἄνθρωπος θεωρεῖται ὡς κτιστὴ ἐνέργεια. Ἀλλὰ ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ ἁγιασθῇ.

Ἀπὸ αὐτὴν τὴν βασικὴ διδασκαλία προέρχεται ἡ διδασκαλία περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Υἱοῦ, τὸ καθαρτήριο πῦρ, τὸ πρωτεῖο τοῦ Πάπα κλπ.

4. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν θεμελιώδη διαφορὰ μεταξὺ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Παπισμοῦ στὸ θέμα τῆς οὐσίας καὶ ἐνεργείας στὸν Θεό, ὑπάρχουν ἄλλες μεγάλες διαφορές, ποὺ ἔγιναν κατὰ καιροὺς ἀντικείμενα θεολογικῶν διαλόγων, ἤτοι:

- τὸ Filioque, ὅτι τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱὸ μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μειώνεται ἡ μοναρχία τοῦ Πατρός, νὰ καταργῆται ἡ τέλεια ἰσότητα τῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, νὰ μειώνεται ὁ Υἱὸς κατὰ τὴν ἰδιότητά Του νὰ γεννᾶ, ἐὰν ὑπάρχει ἑνότητα μεταξὺ Πατρὸς καὶ Υἱοῦ, νὰ ὑποτιμᾶται τὸ Ἅγιον Πνεῦμα ὡς μὴ ἰσοδύναμο καὶ ὁμόδοξο μὲ τὰ ἄλλα πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀφοῦ παρουσιάζεται ὡσεὶ «πρόσωπο στεῖρο»,

- ἡ χρησιμοποίηση ἀζύμου ἄρτου στὴν θεία Εὐχαριστία ποὺ παραβαίνει τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Χριστὸς ἐτέλεσε τὸ μυστικὸ δεῖπνο,

- ὁ καθαγιασμὸς τῶν «τιμίων δώρων» ποὺ γίνεται ὄχι μὲ τὴν ἐπίκληση, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀπαγγελία τῶν ἱδρυτικῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ «λάβετε φάγετε... πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες...,

- ἡ θεωρία ὅτι ἡ σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ ἐξιλέωσε τὴν θεία δικαιοσύνη, ποὺ παρουσιάζει τὸν Θεὸ Πατέρα ὡς φεουδάρχη καὶ παραθεωρεῖ τὴν Ἀνάσταση,

- ἡ θεωρία περὶ τῆς «περισσευούσης ἀξιομισθίας» τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων ποὺ τὴν διαχειρίζεται ὁ Πάπας,

- ὁ χωρισμὸς καὶ ἡ διάσπαση μεταξὺ τῶν μυστηρίων Βαπτίσματος, Χρίσματος, καὶ θείας Εὐχαριστίας,

- ἡ διδασκαλία περὶ τῆς κληρονομήσεως τῆς ἐνοχῆς τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος,

- οἱ λειτουργικὲς καινοτομίες σὲ ὅλα τὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας (Βάπτισμα, Χρίσμα, Ἱερωσύνη, Ἐξομολόγηση, Γάμος, Εὐχέλαιον),

- ἡ μὴ μετάληψη τῶν λαϊκῶν ἀπὸ τὸ «Αἷμα» τοῦ Χριστοῦ,

- τὸ πρωτεῖο τοῦ Πάπα, κατὰ τὸ ὁποῖο ὁ Πάπας εἶναι «ὁ episcopus episcoporum καὶ ἡ πηγὴ τῆς ἱερατικῆς καὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας, εἶναι ἡ ἀλάθητος κεφαλὴ καὶ ὁ Καθηγεμὼν τῆς Ἐκκλησίας, κυβερνῶν αὐτὴν μοναρχικῶς ὡς τοποτηρητὴς τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ τῆς γῆς» (Ι. Καρμίρης). Μὲ αὐτὴν τὴν ἔννοια ὁ Πάπας θεωρεῖ τὸν ἑαυτό του διάδοχο τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, στὸν ὁποῖον ὑποτάσσονται οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι, ἀκόμη καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος,

- ἡ μὴ ὕπαρξη συλλειτουργίας κατὰ τὶς λατρευτικὲς πράξεις,

- τὸ ἀλάθητο τοῦ Πάπα,

- τὸ δόγμα τῆς ἀσπίλου συλλήψεως τῆς Θεοτόκου καὶ γενικὰ ἡ μαριολατρεία, κατὰ τὴν ὁποία ἡ Παναγία ἀνυψώνεται στὴν Τριαδικὴ θεότητα καὶ μάλιστα γίνεται λόγος καὶ γιὰ Ἁγία Τετράδα,

- οἱ θεωρίες τῆς analogia entis καὶ analogia fidei ποὺ ἐπικράτησαν στὸν δυτικὸ χῶρο.

- ἡ συνεχὴς πρόοδος τῆς Ἐκκλησίας στὴν ἀνακάλυψη τῶν πτυχῶν τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἀλήθειας,

- ἡ διδασκαλία περὶ τοῦ ἀπολύτου προορισμοῦ,

- ἡ ἄποψη περὶ τῆς ἑνιαίας μεθοδολογίας γιὰ τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν κτισμάτων, ἡ ὁποία ὁδήγησε στὴν σύγκρουση μεταξὺ θεολογίας καὶ ἐπιστήμης.

5. Ἐπίσης, ἡ μεγάλη διαφοροποίηση, ἡ ὁποία δείχνει τὸν τρόπο τῆς θεολογίας βρίσκεται καὶ στὴν διαφορὰ μεταξὺ σχολαστικῆς καὶ ἡσυχαστικῆς θεολογίας. Στὴν Δύση ἀναπτύχθηκε ὁ σχολαστικισμός, ὡς προσπάθεια διερεύνησης ὅλων τῶν μυστηρίων τῆς πίστεως μὲ τὴν λογικὴ (Ἄνσελμος Καντερβουρίας, Θωμᾶς Ἀκινάτης), ἐνῶ στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐπικρατεῖ ὁ ἡσυχασμός, δηλαδὴ ἡ κάθαρση τῆς καρδιᾶς καὶ ὁ φωτισμὸς τοῦ νοῦ, γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῆς γνώσης τοῦ Θεοῦ. Ὁ διάλογος μεταξὺ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καὶ τοῦ σχολαστικοῦ καὶ οὐνίτη Βαρλαὰμ εἶναι χαρακτηριστικὸς καὶ δείχνει τὴν διαφορά.

6. Συνέπεια ὅλων τῶν ἀνωτέρω εἶναι ὅτι στὸν Παπισμὸ ἔχουμε ἀπόκλιση ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία. Ἐνῶ στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δίνεται μεγάλη σημασία στὴν θέωση ποὺ συνίσταται στὴν κοινωνία μὲ τὸν Θεό, διὰ τῆς ὁράσεως τοῦ ἀκτίστου Φωτός, ὁπότε οἱ θεούμενοι συνέρχονται σὲ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο καὶ ὁριοθετοῦν ἀσφαλῶς τὴν ἀποκαλυπτικὴ ἀλήθεια σὲ περιπτώσεις συγχύσεως, ἐν τούτοις στὸν Παπισμὸ δίνεται μεγάλη σημασία στὸν θεσμὸ τοῦ Πάπα, ὁ ὁποῖος Πάπας ὑπέρκειται ἀκόμη καὶ ἀπὸ αὐτὲς τὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους. Σύμφωνα μὲ τὴν λατινικὴ θεολογία «ἡ αὐθεντία τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχει τότε μόνον ὅταν στηρίζεται καὶ ἐναρμονίζεται μὲ τὴν θέληση τοῦ Πάπα. Σὲ ἀντίθετη περίπτωση ἐκμηδενίζεται». Οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι θεωροῦνται ὡς «συνέδρια τοῦ Χριστιανισμοῦ ποὺ συγκαλοῦνται ὑπὸ τὴν αὐθεντία καὶ τὴν ἐξουσία καὶ τὴν προεδρία τοῦ Πάπα». Ἀρκεῖ νὰ βγῆ ὁ Πάπας ἀπὸ τὴν αἴθουσα τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁπότε αὐτὴ παύει νὰ ἔχῃ κύρος. Ὁ Ἐπίσκοπος Μαρὲ ἔγραψε: «θὰ ἦταν πιὸ ἀκριβεῖς οἱ ρωμαιοκαθολικοὶ ἂν ἐκφωνώντας τὸ «Πιστεύω» ἔλεγαν: «καὶ εἰς ἕναν Πάπαν» παρὰ νὰ λένε: «καὶ εἰς μίαν... Ἐκκλησίαν»».

Ἐπίσης, «ἡ σημασία καὶ ὁ ρόλος τῶν Ἐπισκόπων μέσα στὴν ρωμαϊκὴ Ἐκκλησία δὲν εἶναι παρὰ ἁπλὴ ἐκπροσώπηση τῆς παπικῆς ἐξουσίας, στὴν ὁποία καὶ οἱ ἴδιοι οἱ Ἐπίσκοποι ὑποτάσσονται, ὅπως οἱ ἁπλοὶ πιστοί». Στὴν παπικὴ ἐκκλησιολογία οὐσιαστικὰ ὑποστηρίζεται ὅτι «ἡ ἀποστολικὴ ἐξουσία ἐξέλιπε μὲ τοὺς ἀποστόλους καὶ δὲν μετεδόθη στοὺς διαδόχους τους ἐπισκόπους. Μονάχα ἡ παπικὴ ἐξουσία τοῦ Πέτρου, ὑπὸ τὴν ὁποίαν βρίσκονταν ὅλοι οἱ ἄλλοι, μετεδόθη στοὺς διαδόχους του Πέτρου, δηλαδὴ στοὺς Πάπες». Μέσα σε αὐτὴν τὴν προοπτικὴ ὑποστηρίζεται ἀπὸ τὴν παπικὴ «Ἐκκλησία» ὅτι ὅλες οἱ Ἐκκλησίες τῆς Ἀνατολῆς εἶναι διϊστάμενες καὶ ἔχουν ἐλλείψεις καὶ κατὰ οἰκονομίαν μᾶς δέχονται σὲ κοινωνία, καὶ βέβαια κατ᾿ οἰκονομίαν μᾶς δέχονται ὡς ἀδελφὰς Ἐκκλησίας, ἐπειδὴ αὐτὴ αὐτοθεωρεῖται ὡς μητέρα Ἐκκλησία καὶ ἐμᾶς μᾶς θεωροῦν θυγατέρες Ἐκκλησίες.

7. Τὸ Βατικανὸ εἶναι κράτος καὶ ὁ ἑκάστοτε Πάπας εἶναι ὁ ἡγέτης τοῦ Κράτους τοῦ Βατικανοῦ. Πρόκειται γιὰ μία ἀνθρωποκεντρικὴ ὀργάνωση, γιὰ μία ἐκκοσμίκευση καὶ μάλιστα θεσμοποιημένη ἐκκοσμίκευση. Τὸ Κράτος τοῦ Βατικανοῦ ἱδρύθηκε τὸ 755 ἀπὸ τὸν Πιπίνο τὸν Βραχύ, πατέρα τοῦ Καρλομάγνου καὶ στὴν ἐποχή μας ἀναγνωρίσθηκε τὸ 1929 ἀπὸ τὸ Μουσολίνι. Εἶναι σημαντικὴ ἡ αἰτιολογία τῆς ἀνακηρύξεως τοῦ Παπικοῦ Κράτους, ὅπως τὸ ὑποστήριξε ὁ Πίος ΙΑ´: «ὁ ἐπὶ τῆς γῆς ἀντιπρόσωπος τοῦ Θεοῦ δὲν δύναται νὰ εἶναι ὑπήκοος ἐπιγείου κράτους». Ὁ Χριστὸς ἦταν ὑπήκοος ἐπιγείου κράτους, ὁ Πάπας δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι! Ἡ παπικὴ ἐξουσία συνιστᾶ θεοκρατία, ἀφοῦ ἡ θεοκρατία ὁρίζεται ὡς ταύτιση κοσμικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας σὲ ἕνα πρόσωπο. Σήμερα θεοκρατικὰ κράτη εἶναι τὸ Βατικανὸ καὶ τὸ Ἰράν.

Εἶναι χαρακτηριστικὰ τὰ ὅσα ὑποστήριξε στὸν ἐνθρονιστήριο λόγο του ὁ Πάπας Ἰννοκέντιος Γ´ (1198-1216): «Αὐτὸς ποὺ ἔχει τὴ νύμφη εἶναι ὁ νυμφίος. Ἀλλὰ ἡ νύμφη αὐτὴ (ἡ Ἐκκλησία) δὲ συνεζεύχθη μὲ κενὰ τὰ χέρια, ἀλλὰ πρόσφερε σὲ μένα ἀσύγκριτη πολύτιμη προίκα, δηλ. τὴν πληρότητα τῶν πνευματικῶν ἀγαθῶν καὶ τὴν εὐρύτητα τῶν κοσμικῶν, τὸ μεγαλεῖο καὶ τὴν ἀφθονία ἀμφοτέρων... Σὰ σύμβολα τῶν κοσμικῶν ἀγαθῶν μοῦ ἔδωσε τὸ Στέμμα, τὴ Μίτρα ὑπὲρ τῆς Ἱερωσύνης, τὸ Στέμμα γιὰ τὴ βασιλεία καὶ μὲ κατέστησε ἀντιπρόσωπο Ἐκείνου, στὸ ἔνδυμα καὶ στὸ μηρὸ τοῦ ὁποίου γράφτηκε: ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλέων καὶ Κύριος τῶν κυρίων».

Ἑπομένως, ὑπάρχουν μεγάλες θεολογικὲς διαφορές, οἱ ὁποῖες καταδικάσθηκαν ἀπὸ τὴν Σύνοδο ἐπὶ Μεγάλου Φωτίου καὶ στὴν Σύνοδο ἐπὶ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὅπως φαίνεται καὶ στὸ «Συνοδικό της Ὀρθοδοξίας». Ἐπὶ πλέον καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ οἱ Τοπικὲς Σύνοδοι μέχρι τὸν 19ο αἰώνα καταδίκαζαν ὅλες τὶς πλάνες τοῦ Παπισμοῦ. Τὸ πράγμα δὲν θεραπεύεται, οὔτε βελτιώνεται ἀπὸ κάποια τυπικὴ συγγνώμη ποὺ θὰ δώσῃ ὁ Πάπας γιὰ ἕνα ἱστορικὸ λάθος, ὅταν οἱ θεολογικὲς ἀπόψεις του εἶναι ἐκτὸς τῆς Ἀποκαλύψεως καὶ ἡ Ἐκκλησιολογία κινεῖται σὲ ἐσφαλμένο δρόμο, ἀφοῦ μάλιστα ὁ Πάπας παρουσιάζεται ὡς ἡγέτης τοῦ Χριστιανικοῦ κόσμου, ὡς διάδοχος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου καὶ βικάριος - ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ πάνω στὴν γῆ, ὡσὰν ὁ Χριστὸς νὰ ἔδωσε τὴν ἐξουσία του στὸν Πάπα καὶ Ἐκεῖνος ἀναπαύεται εὐδαίμων στοὺς Οὐρανούς.

Δῶστε, δῶστε στοὺς φτωχούς! ( Αγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος )

Ἀπὸ Αὐτοβιογραφικὲς σελίδες καὶ ἀπάνθισμα κειμένων του Εἰσαγωγὴ καὶ ἀπόδοση στὴ νεοελληνικὴ Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Π. Ἀβαγιανός, ἔκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1998.

Ξέρω ὅτι πολλοὶ ἀπὸ τοὺς συγκεντρωμένους πάλι θὰ μᾶς κατηγορήσουν, ὅταν μιλοῦμε γι᾿ αὐτά, καὶ θὰ ποῦν «Μή, σὲ παρακαλῶ, μὴ γίνεσαι φορτικὸς καὶ βαρετὸς στοὺς ἀκροατές· ἄφησέ το στὴ συνείδηση τοῦ καθενός, ἄφησέ το στὴν κρίση τῶν ἀκροατῶν· ἔτσι τώρα μᾶς ντροπιάζεις, μᾶς κάνεις νὰ κοκκινίζουμε!...».

Ἀλλ᾿ ὄχι! Αὐτὰ τὰ λόγια δὲν τὰ ἀνέχομαι! Γιατί οὔτε ὁ Παῦλος ντρεπόταν νὰ ἐνοχλῇ συνέχεια γιὰ τέτοια πράγματα καὶ νὰ ζητᾶ σὰν ζητιάνος. Ἐὰν ἔλεγα τοῦτο, δηλαδὴ δός μου, φέρε γιὰ τὸ σπίτι μου, ἴσως νά ῾ταν ντροπή. Ἂν καὶ οὔτε τότε θά ῾ταν ντροπή. «Οἱ γὰρ τῷ θυσιαστηρίῳ», λέγει, «προσεδρεύοντες, τῷ θυσιαστηρίῳ συμμερίζονται» (Α´ Κορ. 9,13). Πλὴν ὅμως πιθανὸν νὰ μὲ κατηγοροῦσε κάποιος, ὅτι μιλῶ γιὰ τὸν ἑαυτὸ μου· τώρα ὅμως παρακαλῶ γι᾿ αὐτοὺς ποὺ στεροῦνται, μᾶλλον ὄχι γι᾿ αὐτοὺς ποὺ στεροῦνται, ἀλλὰ γιὰ σᾶς ποὺ δίνετε· γι᾿ αὐτὸ καὶ μιλῶ χωρὶς νὰ ντρέπομαι.

Γιατί ποῦ εἶναι ἡ ντροπὴ σὰν πῶ, δῶσε στὸν Κύριο ποῦ πεινᾷ, ντῦσε τον ποὺ γυρίζει γυμνός, φιλοξένησέ τον ποὺ εἶναι ξένος; Ὁ Δεσπότης σου δὲν ντρέπεται μπροστὰ σ᾿ ὅλη τὴν οἰκουμένη νὰ λέγῃ «ἐπείνασα καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν» (Ματθ. 25, 42), ὁ ἀνενδεής, ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τίποτε· καὶ ἐγὼ θὰ ντραπῶ καὶ θὰ διστάσω; Σὲ παρακαλῶ, μακριὰ τέτοια πράγματα! Τοῦ διαβόλου εἶναι αὐτὴ ἡ ντροπή!

Δὲν θὰ ντραπῶ, λοιπόν.Ἀντίθετα μάλιστα καὶ μὲ παρρησία θὰ πῶ· δῶστε σ᾿ ὅσους ἔχουν ἀνάγκη, καὶ θὰ φωνάζω πιὸ δυνατὰ ἀπ᾿ αὐτούς. Γιατί ἐὰν κάποιος ἔχῃ στοιχεῖα καὶ μπορεῖ νὰ μᾶς κατηγορήσῃ, ὅτι αὐτὰ τὰ λέμε γιὰ νὰ σᾶς παρασύρουμε πρὸς ὄφελός μας, καὶ μὲ τὸ πρόσχημα τῶν φτωχῶν κερδίζουμε ἐμεῖς, τότε πράγματι αὐτὰ δὲν εἶναι μονάχα ἄξια ντροπῆς, ἀλλὰ καὶ μυρίων κεραυνῶν, καὶ οὔτε ἀξίζει νὰ ζοῦν ὅσοι κάνουν παρόμοια.

Ἀλλὰ ἐάν, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, καθόλου δὲν σᾶς ἐνοχλοῦμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας καὶ κηρύττουμε ἀδάπανο τὸ εὐαγγέλιο, χωρὶς βέβαια νὰ κοπιάζουμε ὅπως ὁ Παῦλος, ἀρκούμενοι πάντως στὰ δικά μας, μὲ ὅλο τὸ θάρρος θὰ σᾶς λέγω, δῶστε στοὺς φτωχούς· καὶ δὲν θὰ σταματήσω νὰ τὸ λέγω, καὶ ὅταν δὲν δίνετε θὰ σᾶς εἶμαι σκληρὸς κατήγορος!