Ό Κύριος λέει ότι ό καθένας από μας πρέπει να σηκώσει τον δικό του σταυρό.
Τι σημαίνει αυτό; Ποιος είναι αυτός ό σταυρός; Για τον καθένα ό σταυρός είναι διαφορετικός και αυστηρά προσωπικός, διότι για τον καθένα ό Θεός έχει ετοιμάσει τον δικό του σταυρό.
Έχει μεγάλη σημασία να καταλάβουμε ποιος είναι ό δικός μας σταυρός, να ξέρουμε ότι έχουμε σηκώσει εκείνο ακριβώς τον σταυρό πού μας προτείνει ό Θεός. Είναι πολύ επικίνδυνο να επινοούμε σταυρούς για τον εαυτό μας. Και αυτό δυστυχώς το βλέπουμε συχνά.
Για την πλειοψηφία των ανθρώπων ο Θεός έχει ετοιμάσει τον σταυρό της ζωής μέσα στον κόσμο, τον σταυρό της οικογενειακής και της κοινωνικής ζωής.
Αλλά πολλές φορές άνθρωπος πού αποφάσισε να αρνηθεί τον εαυτό του και να ακολουθήσει στην ζωή του την οδό του Χριστού δεν πετυχαίνει τίποτα επειδή επινοεί για τον εαυτό του σταυρό πού του φαίνεται πιο σωστός. Νομίζει, παραδείγματος χάριν, ότι για να σωθεί πρέπει να γίνει μοναχός ή να πάει στην έρημο. Αυτόν όμως το δρόμο ό Θεός τον ετοίμασε για πολύ λίγους, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν σταυρό πού οι ίδιοι ούτε καν τον θεωρούν σταυρό και όταν τον σηκώνουν δεν καταλαβαίνουν ποιο βάρος έχουν στους ώμους τους.
Ποιο σταυρό έχουν οι περισσότεροι;
Έναν σταυρό απλό, όχι τέτοιο πού σήκωσαν οι άγιοι μάρτυρες και πού σήκωναν όλη τη ζωή τους οι όσιοι πατέρες στην έρημο. Εμείς έχουμε άλλο σταυρό.
Ή ζωή μας, ή ζωή όλων των ανθρώπων, είναι θλίψη και πόνος. Και όλες αυτές οι θλίψεις στην κοινωνική και την οικογενειακή ζωή μας είναι ο σταυρός μας.
Ό αποτυχημένος γάμος, ή ανεπιτυχής επιλογή του επαγγέλματος, δεν μας προκαλούν αυτά πόνο και θλίψη; Δεν πρέπει ό άνθρωπος πού τον βρήκαν αυτές οι συμφορές να τις υπομένει; Οι σοβαρές ασθένειες, ή περιφρόνηση, ή ατιμία, ή απώλεια της περιουσίας, ή ζήλεια των συζύγων, ή συκοφαντία και όλα γενικά τα κακά πού μας κάνουν οι άνθρωποι, όλα αυτά δεν είναι ό σταυρός μας;
Ακριβώς αυτά είναι ό σταυρός μας, σταυρός για την μεγαλύτερη πλειοψηφία των ανθρώπων. Αυτές είναι οι θλίψεις πού υποφέρουν οι άνθρωποι και όλοι μας πρέπει να τις σηκώνουμε, αν και οι περισσότεροι δεν το θέλουν. Άλλα ακόμα και οι άνθρωποι πού μισούν τον Χριστό και αρνούνται να ακολουθήσουν το δρόμο του και αυτοί ακόμα σηκώνουν το δικό τους σταυρό του πόνου.
Ποια είναι ή διαφορά μεταξύ αυτών και των χριστιανών;
Ή διαφορά είναι ότι οι χριστιανοί με υπομονή σηκώνουν τον σταυρό τους και δεν γογγύζουν κατά του Θεού.
Ταπεινά με χαμηλό το βλέμμα σηκώνουν μέχρι το τέλος της ζωής τους το δικό τους σταυρό ακολουθώντας τον Κύριο Ιησού Χριστό. Το κάνουν για τον Χριστό και το Ευαγγέλιό του, το κάνουν από θερμή αγάπη προς Αυτόν, γιατί όλη την σκέψη τους είχε αιχμαλωτίσει ή διδασκαλία του Ευαγγελίου.
Για να κάνει πράξη τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, για να ακολουθήσει την οδό του Χριστού, ό άνθρωπος πρέπει ταπεινά και ακούραστα να σηκώνει τον σταυρό του, να μην τον βρίζει αλλά να τον ευλογεί. Τότε μόνο τηρεί την εντολή του Χριστού, γιατί είχε, αρνηθεί τον εαυτό του. Σήκωσε τον σταυρό του και ακολούθησε τον Χριστό, τον ακολούθησε σ' ένα μακρινό δρόμο, σ' ένα δρόμο για τον οποίο ό Κύριος είπε, ότι στην Βασιλεία των Ουρανών οδηγεί τεθλιμμένη οδός ή αρχή της οποίας είναι ή στενή πύλη. Και εμείς θέλουμε να είναι ή οδός της ζωής μας ευρύχωρη, χωρίς λάκκους, πέτρες, αγκάθια και λάσπη. Θέλουμε να είναι στρωμένη με λουλούδια. Και ό Κύριος μας δείχνει μία άλλη οδό, την οδό του πόνου. Αλλά πρέπει να ξέρουμε ότι σ' αυτό το δρόμο, όσο δύσκολος και να είναι, αν με όλη την καρδιά μας στραφούμε στον Χριστό, τότε ό Ίδιος με έναν θαυμαστό και ανεξήγητο τρόπο μας βοηθάει. Μας στηρίζει όταν πέφτουμε. Μας δυναμώνει και μας παρηγορεί.
Όταν ακολουθήσουμε αυτό το δρόμο, ο οποίος στην αρχή μόνο μας φαίνεται δύσκολος, όταν αισθανθούμε τη χάρη του Θεού πού μας δυναμώνει σ' αυτή την πορεία, τότε με χαρά και ταπείνωση θα σηκώνουμε τον σταυρό μας και θα πορευόμαστε με βεβαιότητα επειδή γνωρίζουμε ότι έτσι μας ανοίγεται ή είσοδος στην Βασιλεία των Ουρανών.
Αυτό λοιπόν σημαίνει να μισήσουμε την ψυχή μας - να μισήσουμε την ακαθαρσία της, να αρνηθούμε τον παλαιό μας άνθρωπο, για να σώσουμε την αθάνατη ψυχή μας πού ό προορισμός της είναι ή κοινωνία με τον Θεό.
Αυτός πού με τέτοιο τρόπο θα χάσει την ψυχή του, θα την σώσει και θα είναι με τον Χριστό;
ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΡΙΜΑΙΑΣ, ΤΟΥ ΡΩΣΟΥ
ΝΑ μας αξιώσει όλους ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός της αιώνιας και ένδοξης ζωής μαζί Του, με τον Πατέρα Του και όλους τους αγγέλους.
http://agapienxristou.blogspot.ca/2013/06/blog-post_9198.html
The First is a smile.
The Second is tears.
The Third is a gentle touch.
The Fourth is prayer.
The Fifth is love.
With these five languages you can travel the entire earth and the whole world will be yours.
http://agapienxristou.blogspot.ca/2013/05/five-languages-of-love-eldress-gabriela.html
Monahul care a dobândit pocăința arde de dumnezeiasca dragoste. Dragostea Lui Dumnezeu pătrunde în inima lui, astfel încât nu mai trăiește pentru el ci pentru Dumnezeu. Sufletul său însetat, precum o mireasă, caută neîncetat cu durere și dorință pe mirele său, și nu află liniște până ce nu se unește cu el. Sufletul nu își află odihnă, dacă Îl iubește pe Dumnezeu precum un rob pe stăpânul său, de frică, dar nici ca pe unul plătit, care își așteaptă răsplata (Împărăția Cerurilor): vrea să Îl iubească ca un fiu pe tatăl său, cu dragoste curată. ,,Nu mă mai tem de Dumnezeu, căci Îl iubesc”, spunea Sfântul Antonie cel Mare. Cu cât se pocăiește mai mult, cu atât sporește în el dorința după dragostea Lui Dumnezeu, și, cu cât Îl iubește mai mult pe Dumnezeu, cu atât pocăința sa este mai adâncă.
Lacrimile întețesc focul dragostei. Dorința lui după Domnul se hrănește cu rugăciunea și, mai ales, cu rugăciunea neîntreruptă a minții, invocând continuu dulcele nume al Lui Iisus ,,Doamne, Iisuse Hristoase, Fiul Lui Dumnezeu, miluiește-mă pe mine păcătosul”. Rugăciunea îl curăță și îl unește pe deplin cu Hristos.
De asemenea, prin cultul Bisericii, monahul se predă pe sine cu dragoste Lui Dumnezeu, iar Dumnezeu i se deschide acestuia. În fiecare zi, monahul petrece foarte multe ore în biserică slujindu-L pe Iisus ale său Cel iubit. Participarea sa la sfintele slujbe nu este din ,,datorie”, ci este o nevoie existențială a sufletului său care tânjește după Dumnezeu. La mănăstirile de la Sfântul Munte se săvârșește în fiecare zi Dumnezeiasca Liturghie, iar monahii nu se grăbesc să termine mai repede slujba, oricâte ore ar dura aceasta, fiindcă nu au nimic mai bun de făcut decât să fie în legătură cu Mântuitorul, cu Maica Domnului și cu sfinții, care sunt casnicii Lui Dumnezeu. Astfel, slujbele sunt bucurie și sărbătoare, primenire a sufletului și pregustare a Raiului. Ei viețuiesc, așadar, după cum trăiau creștinii în perioada apostolică: ,,Iar toţi cei ce credeau erau laolaltă şi aveau toate de obşte. Şi îşi vindeau bunurile şi averile şi le împărţeau tuturor, după cum avea nevoie fiecare.
Şi în fiecare zi, stăruiau într-un cuget în templu şi, frângând pâinea în casă, luau împreună hrana întru bucurie şi întru curăţia inimii, lăudând pe Domnul” (Fapte 2, 44-47).
Monahul, chiar și după apolisul slujbei, trăiește în continuare în timpul liturgic. Toată viața sa la mănăstire, ascultarea pe care o are, trapeza, rugăciunea, tăcerea și odihna, legătura cu ceilalți frați și primirea străinilor, sunt oferite ca lucrare sfântă adusă Sfintei Treimi. Arhitectura mănăstirilor reflectă exact această realitate.
Din biserică și de la Sfânta Masă începe totul și tot acolo se desăvârșește. Chiliile, holurile și toate clădirile mănăstirii sunt în legătură directă cu biserica centrală (catoliconul) mănăstirii. Viața de zi cu zi este afierosită Lui Dumnezeu, este jertfa pe care monahul o aduce Sfintei Treimi.
Chiar și elementele materiale care sunt folosite în cult sunt o dovadă a transformării vieții întregi și a întregii creații prin harul Lui Dumnezeu. Pâinea și vinul Dumnezeieștii Euharistii, uleiul sfințit, tămâia, toaca și clopotele, care se bat la anumite momente din zi, lumânările și candelele care sunt aprinse în anumite momente ale slujbei, lucrarea canonarhului și multe alte mișcări liturgice și acțiuni prevăzute în rânduielile de slujbă monahale, nu sunt doar rânduieli tipiconale fără sens sau imbolduri psihologice menite să stârnească emoții, ci semne, ecouri și arătări ale firii celei noi. ,,Toți cei care vizitează Sfântul Munte sunt încredințați că cultul bisericesc nu are un caracter static, ci unul dinamic. Este o mișcare înspre Dumnezeu: sufletul urcă spre Dumnezeu, ridicând împreună cu el întreaga creație.
La privegherea aghiorită, credinciosul are unica experiență a bucuriei care se revarsă în lume prin lucrarea mântuitoare a lui Hristos, împărtășindu-se de viața cea adevărată pe care Hristos o oferă lumii, prin Biserică.
Prioritatea pe care monahismul o acordă cultului reamintește faptul că, dacă Dumnezeiasca Liturghie, și celelalte slujbe care formează cultul, nu vor redeveni centrul vieții noastre, lumea de astăzi nu va avea posibilitatea de a se consolida și a se transforma, pentru a depăși sciziunea, dezechilibrul, haosul și moartea, în pofida tuturor măsurilor ce se iau pentru îmbunătățirea vieții oamenilor. Monahismul reamintește, de asemenea, că Dumnezeiasca Liturghie, și cultul Bisericii, în general, nu este doar ,,ceva” care aparține vieții noastre, ci este chiar ,,centrul” ei, izvorul renașterii și sfințirii noastre în întregime.
Dragostea pentru Dumnezeu atrage după sine, automat, și dragostea pentru chipul Lui Dumnezeu, care este omul, și a întregii creații pe care Dumnezeu a plăsmuit-o. Odată cu trecerea timpului și cu exercitarea ascezei, monahul dobândește ,,inimă milostivă” pe care Dumnezeu o iubește. După Sfântul Isaac Sirul, a avea inimă milostivă înseamnă ca ,, inima ta să ardă pentru toată creația, adică pentru toți oamenii, și pentru păsări, și pentru animale, și pentru demoni, și pentru toate cele create, la amintirea și la vederea cărora ochii lăcrimează și din multă dragoste și milostenie, inima celui milostiv suferă și nu poate să vadă sau să audă că cineva suferă, și se întristează pentru tot ceea ce se întâmplă rău în lume, și, de aceea, el se roagă în toată vremea cu lacrimi și pentru animalele cele necuvântătoare, și pentru dușmanii adevărului, și pentru cei care vor să îi facă rău, pentru ca Dumnezeu să-i păzească și să-i miluiască pe ei. De asemenea, el se roagă și pentru toate târâtoarele pământului, din marea lui milostivire ce se găsește în inima sa” (Cuvântul 81).
În ,,Pateric” (Colecția de cugetări și lucrări ale părinților din pustie), întâlnim personaje care s-au jertfit și au iubit, întruchipând, astfel, dragostea lui Hristos. Avva Agaton spunea: ,,Viața ta întreagă trebuie să o pui în slujba aproapelui”. Iar Sfântul Isaac Sirul adaugă: ,,Ai văzut ce înseamnă dragostea desăvârșită?”.
De altfel, modul de organizare al chinoviei are ca punct de plecare și ca fundament dragostea, după modelul primelor comunități creștine din Ierusalim. Precum Domnul cu cei 12 Apostoli, sau precum primii creștini, la fel și monahii au bunurile în comun și viețuiesc împreună în același loc. Doar egumenul are alături de el un novice. Nimeni nu are bani pe care să-i folosească după cum dorește, în afară de ceea ce primește de la egumen, ca binecuvântare, pentru nevoile sale personale.
Bunurile aflate în comun, egalitatea, dreptatea, respectul reciproc, precum și jertfa unuia pentru ceilalți, și a tuturor pentru unul, înalță viața chinovială la nivelul adevăratei dragoste și libertăți. Toți cei care au stat chiar și numai câteva zile într-o obște, înțeleg ce bucurie poate să aducă dragostea reciprocă a fraților, și, cât de mult reușește ea să aducă liniște în suflet. Atunci ai, într-adevăr impresia că trăiești împreună cu îngerii.
http://www.pemptousia.ro/2014/11/monahismul-evanghelic-2/
Evanghelia Domnului nostru Iisus Hristos este evanghelie, adică veste bună, fiindcă aduce în lume nu doar o învățătură nouă, ci o viață nouă, în comparație cu viața de până acum. Viața cea veche este condusă de păcat, patimi, stricăciune și peste ea împărățește diavolul. În ciuda acestor bucurii ,,naturale”, firești, am putea spune, ea lasă un gust amar, fiindcă nu este viața cea adevărată, pentru care a fost plăsmuit omul, ci este viață stricăcioasă și bolnăvicioasă, și, de aceea, ea se află sub semnul absurdului, al haosului și al neliniștii.
Viața cea nouă este adusă în lume de către Dumnezeu-Omul Iisus Hristos, ca dar și posibilitate [de mântuire] pentru toți oamenii. Credinciosul se unește cu Iisus Hristos și, astfel, se împărtășește de dumnezeiasca și nemuritoarea Sa viață, adică de viața veșnică, care este viața cea adevărată.
Condiția pentru ca credinciosul să se unească cu Hristos și să se împărtășească de viața veșnică, este ca el să moară, mai întâi, prin pocăință, omului celui vechi. Trebuie ca, mai întâi, să crucificăm și să îngropăm omul cel vechi (adică egoismul din noi, patimile și dorințele personale) prin Crucea și prin Mormântul Lui Hristos, pentru a învia împreună cu El, și ,,a umbla în viața cea nouă” (Romani 6, 4). Aceasta este lucrarea pocăinței și asumarea Crucii Lui Hristos. Fără pocăință, adică crucificarea continuă a omului celui vechi, credinciosul nu poate să creadă în lucrarea evanghelică, adică să se dea cu totul, pe sine însuși, lui Dumnezeu, și să-L ,,iubească pe Domnul Dumnezeu din toată inima sa și din tot sufletul său și din tot cugetul său, și din toată puterea sa” (Marcu 12, 30).
De aceea, Domnul, a așezat ca temei al predicii evanghelice și ca condiție a credinței, pocăința: ,,Pocăiți-vă și credeți în Evanghelie” (Marcu 1,15). Nu a ascuns, însă, faptul că drumul acesta al pocăinței este greu, și este un urcuș continuu. ,,Strâmtă este poarta şi îngustă este calea care duce la viaţă şi puţini sunt care o află” (Matei 7, 14). Aceasta înseamnă că, pentru a intra pe această poartă, trebuie să ridici Crucea pocăinței, fiindcă omul cel vechi nu cedează dacă nu este nevoit să o facă, iar diavolul nu poate fi învins decât cu un efort duhovnicesc foarte mare.
Această cale îngustă și strâmtă promite monahul că o va urma în viața sa. Se desprinde, încet, încet de toate cele ale lumii, pentru a dobândi unicul lucru după care tânjește, de a muri omului celui vechi și vieții pe care a dus-o până atunci, pentru a trăi în noua viață, în noua realitate pe care Hristos o oferă în Biserică. Monahul tânjește după pocăința cea adâncă, prin practicarea ascezei, privegherii, postului, rugăciunii, prin tăierea voii și prin ascultarea continuă și necondiționată față de gheronda. Prin tot ceea ce face, el se forțează pe sine ca să respingă egoismul care vrea să pună stăpânire pe el, și să iubească voia Lui Dumnezeu. Monah este doar acela care ,,mereu se împotrivește firii sale”. Se împlinește, astfel, cuvântul Domnului, ,,împărăția Lui Dumnezeu se ia prin străduință, iar cei ce se silesc pun mâna pe ea” (Matei 11, 12). În chinurile nașterii pocăinței se plăsmuiește, încet, încet, omul nou, omul cel după Dumnezeu.
În lupta pentru dobândirea pocăinței se încadrează și lupta pentru păstrarea curată a minții și a gândurilor, astfel încât fiecare gând satanic care vrea să ne întineze să fie alungat, și, astfel, inima noastră să se păstreze curată pentru ca Dumnezeu să se sălășluiască în ea, așa după cum spune Hristos în Fericiri: Fericiți cei curați cu inima, căci aceia vor vedea pe Dumnezeu.
Înfrângerea egoismului și a patimilor îl face pe monah blând, pașnic, smerit, într-un cuvânt, ,,sărac cu duhul”, și părtaș al tuturor virtuților pomenite în Fericiri. Îl face, de asemenea, ,,prunc”, asemenea celui pe care l-a binecuvântat Hristos și le-a cerut tuturor să i se asemene, dacă vor dori, să intre în Împărăția Cerurilor.
Toată viața monahului este un drum al pocăinței. Monah este acela care cunoaște pocăința în toate aspectele ei, acela a cărui viață se identifică cu pocăința. Lacrimile și durerea pocăinței este cea mai convingătoare propovăduire.
De altfel, viețuirea monahului este modelul suprem de viață creștină. Lumea, care trăiește după reguli pe care singură și le-a făurit, dacă nu va împărtăși pocăința monahului, îl va privi cu dispreț, îl va urî, îl va considera un prunc fără minte. Însă, doar cu acești prunci, neajutorați, simpli, nedreptățiți de oameni, Dumnezeu rușinează pe cei înțelepți ( I Corinteni 1, 27).
Într-adevăr, monahul care are înțelepciune pentru cele dumnezeiești, și se arată asemenea pruncului neștiutor pentru cele omenești, este singur în lume, asemenea Fiului Lui Dumnezeu. Întru ale Sale a venit, dar ai Săi nu L-au primit (Ιoan 1, 11). Cândva, demult, nici oamenii învățați ai Bisericii, înțelepții și conducătorii nu L-au primit pe Fiul Lui Dumnezeu.
Viața lui tainică, dusă în tăcere, este o taină de șapte ori pecetluită pentru toți cei care nu se împărtășesc din duhul său. Societatea îl consideră nefolositor și lipsit de voință în a-și îndeplini misiunea sa apostolică. Astfel, și viața lui este ascunsă cu Hristos întru Dumnezeu, și se va arăta întru slavă, când se va arăta și Hristos, care este viața noastră (Coloseni 3, 3-4).
Doar omul care își curăță mereu inima de patimi, prin pocăință, poate să iubească într-adevăr pe Dumnezeu și pe semeni. Egoismul și iubirea nu pot exista nicicând împreună. De cele mai multe ori, cel egoist crede că iubește, dar, această ,,dragoste” a lui ascunde intenția satisfacerii propriilor foloase.
http://www.pemptousia.ro/2014/11/monahismul-evanghelic-1/
Είναι ασύλληπτη η γνώση του Θεού απ’ το δικό μας νου. Είναι άπειρη, περιλαμβάνει όλα τα όντα, ορατά και αόρατα, έσχατα και αρχαία. Τα γνωρίζει ο Θεός όλα με ακρίβεια, σε όλο το βάθος και το πλάτος τους.
Ο Κύριος γνωρίζει εμάς, πριν γνωρίσομε εμείς τον εαυτό μας. Γνωρίζει τις διαθέσεις μας και την παραμικρή μας σκέψη, τους λογισμούς, τις αποφάσεις μας, πριν να τις πάρομε. Αλλά και προ της συλλήψεώς μας και προ καταβολής κόσμου μας γνώριζε καλά. Γι' αυτό ο Δαβίδ θαυμάζει και φωνάζει: «Κύριε, εδοκίμασάς με και έγνως με …»
Το Πνεύμα το Άγιον εισχωρεί παντού. Γι' αυτό εκείνος που εμφορείται υπό του Αγίου Πνεύματος έχει και αυτός τη γνώση του Θεού. Γνωρίζει το παρελθόν, το παρόν, το μέλλον. Του τα φανερώνει το Άγιον Πνεύμα. Τίποτα δεν είναι άγνωστο στον Θεό απ’ τις πράξεις μας, αλλά γράφονται όλα. Γράφονται κι όμως δεν γράφονται. Γεννιούνται και υπάρχουν, αλλά δεν γεννιούνται. Αυτό που ξέρετε εσείς τώρα, το ξέρει ο Θεός προ καταβολής κόσμου. Σας θυμίζω αυτό που λέει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος στην Ευχή προ της Θείας Μεταλήψεως. Ακούστε: «Το μεν ακατέργαστόν μου έγνωσαν οι οφθαλμοί Σου· επί το βιβλίον δε Σου και τα μήπω πεπραγμένα γεγραμμένα Σοι τυγχάνει».
Αυτά τα λόγια κάποιοι τα παρεξηγούν και τα μπερδεύουν. «Αφού ο Θεός τα έχει όλα γραμμένα, έχομε μοίρα, λένε, έχομε τύχη, έχομε πεπρωμένο. Άρα ήταν γραμμένο και πεπρωμένο να κάνεις, για παράδειγμα, φόνο· σε είχε προορίσει γι’ αυτό ο Θεός». Θα μου πεις: «Αν είναι γραμμένο ότι εγώ επρόκειτο να σκοτώσω εσένα, είμαι εγώ υπεύθυνος ή ανεύθυνος; Αφού και τα «μήπω πεπραγμένα γεγραμμένα Σοι τυγχάνει», γιατί να είμαστε υπεύθυνοι οι άνθρωποι; Τώρα πες μου εσύ, που λέεις ότι ο Θεός είναι αγαθός, γιατί το έγραφε και δεν με απέτρεπε να το κάνω;».
Εδώ είναι το μυστήριο. Ο Θεός εν τη παντοδυναμία Του και παγγνωσία Του γνωρίζει τα πάντα, και τα μέλλοντα να συμβούν, αλλά δεν είναι Εκείνος υπαίτιος για το κακό. Ο Θεός προγνωρίζει αλλά δεν προορίζει. Για τον Θεό δεν υπάρχει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Όλα είναι γυμνά και τετραχηλισμένα ενώπιόν Του. Πως το λέει ο απόστολος Παύλος; «Πάντα δε γυμνά και τετραχηλισμένα τοις οφθαλμοίς Αυτού». Ως παντογνώστης γνωρίζει και το αγαθό και το κακό. Συνεργάζεται με το αγαθό ως φύσει αγαθός και είναι ξένος του κακού. Αφού είναι ξένος του κακού, πώς είναι δυνατόν να μας προορίζει γι’ αυτό; Ο Θεός εδημιούργησε τα πάντα καλά λίαν και έδωσε σε όλα αγαθό άγιο προορισμό.
Το κακό είναι πρόβλημα, το οποίο η θρησκεία μας το εξηγεί μ’ ένα θαυμάσιο τρόπο, που καλύτερος δεν υπάρχει. Η εξήγηση που του δίνει είναι η εξής: Το κακό υπάρχει και προέρχεται απ’ τον διάβολο. Μέσα μας έχομε και το κακό πνεύμα και το αγαθό πνεύμα και μάχονται αλλήλους. «Ή γαρ τον ένα μισήσει και τον έτερον αγαπήσει ή ενός ανθέξεται και του ετέρου καταφρονήσει· ου δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά». Μέσα μας δηλαδή γίνεται πάλη μεταξύ καλού και κακού. Σ’ αυτήν όμως την πάλη ο άνθρωπος είναι ελεύθερος ν’ αποφασίσει τι θα διαλέξει. Άρα δεν είναι ο Θεός που προορίζει κι αποφασίζει αλλά η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.
Ο Θεός εν τη παντογνωσία Του γνωρίζει μ’ όλη την ακρίβεια όχι απλώς από πριν αλλά προ καταβολής κόσμου ότι ο τάδε θα κάνει, παραδείγματος χάριν, φόνο, όταν γίνει τριάντα τριών ετών. Αλλά ο άνθρωπος εν τη ελευθερία της βουλήσεώς του – δώρο που του έδωσε ο Θεός και το διαστρέβλωσε – ενεργεί αυτοβούλως. Δεν είναι ο Θεός ο αίτιος, ούτε μας προορίζει γι’ αυτό το σκοπό. Η παγνωσία Του δεν μας υποχρεώνει. Σέβεται την ελευθερία μας, δεν την καταργεί. Μας αγαπάει, δεν μας κάνει δούλους, μας δίνει αξία. Ο Θεός δεν επεμβαίνει στην ελευθερία μας, τη σέβεται, μας δίνει το ελεύθερο. Άρα είμαστε υπεύθυνοι, διότι κάνομε αυτό που θέλομε εμείς. Δεν μας αναγκάζει ο Θεός. Είναι προδιαγεγραμμένο και γνωστό στον Θεό ότι θα σκοτώσεις εσύ αυτόν τον άνθρωπο, αλλά δεν είναι κανονισμένο υπό του Θεού να το κάνεις. Πώς είναι δυνατό ο Θεός, που μας εδημιούργησε από άπειρη αγάπη κι ο ίδιος είναι απόλυτη αγάπη και θέλει μόνο την αγάπη, να θελήσει να σε οδηγήσει στην κακία και στο φόνο; Σου δίνει την ελευθερία και μετά σου την παίρνει; Εσύ ενεργείς ελεύθερα, εσύ αποφασίζεις αυτό που ο Θεός γνωρίζει εκ των προτέρων, χωρίς να σε αναγκάζει, γι’ αυτό και είσαι εσύ υπεύθυνος.
Αυτά τα θέματα είναι πολύ λεπτά, θέλουν θείο φωτισμό, για να τα κατανοήσει ο άνθρωπος. Είναι μυστήρια. Το αγαθό στη φύση είναι μυστήριο. Δεν είναι ωραίο ένα λουλουδάκι με ποικίλα χρώματα, που σε τραβάει και σε κάνει να το αγαπήσεις; Το πλησιάζεις κι έχει άρωμα τόσο ευγενικό, τόσο λεπτό, που σε κάνει να το αγαπάεις πιο πολύ. Αυτό είναι το αγαθό. Έ ναι, αλλά δεν είναι όμως κι αυτό μυστήριο; Πώς έγιναν αυτά τα χρώματα, πώς έγινε αυτό το άρωμα; Το ίδιο μπορούμε να πούμε για τα πουλιά, για τα ζώα, για τα υδρόβια. Όλα εκφράζουν την αγαθότητα του Θεού.
Ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο ό,τι πιο ωραίο και καλό. Τον προόρισε να γίνει τέλειος. Του έδωσε, όμως, και την ελευθερία κι έτσι έγκειται και σ’ εκείνον ν’ ακολουθήσει το αγαθό ή το κακό. Από το ένα μέρος η αγάπη του Θεού κι από το άλλο η ελευθερία του ανθρώπου. Αγάπη και ελευθερία μπλέκουν. Ενώνεται το πνεύμα με το Πνεύμα. Αυτή είναι η μυστική ζωή. Όταν το πνεύμα μας ενώνεται με το Πνεύμα του Θεού, τότε κάνομε το αγαθό, γινόμαστε αγαθοί.
Για τα πάθη μας ευθύνεται άλλος, η βούλησή μας. Ο Θεός δεν θέλει να περιορίσει τη βούλησή μας, δεν θέλει να μας πιέσει, δεν θέλει να επιβάλει τη βία. Από μας εξαρτάται τι θα κάνομε και πώς θα ζήσομε. Ή θα ζούμε τον Χριστό και θα έχομε τα θεία βιώματα και την ευτυχία ή θα ζούμε στη μελαγχολία και στη λύπη. Μέση κατάστασις, μέσος όρος δεν υπάρχει. Ή θα είσαι ή δεν θα είσαι. Ή το ένα ή το άλλο. Η φύση εκδικείται, μισεί το κενό. Το καθετί μπορεί να είναι έτσι, αλλά μπορεί και να μην είναι. Το φίλημα επί παραδείγματι μπορεί να είναι άγιο και μπορεί να είναι πονηρό. Αλλ’ αυτό έχει αξία, να ενεργεί ο άνθρωπος ελεύθερα. … Ο Θεός έκανε τον άνθρωπο να ζητάει μόνος του να γίνει καλός, να το επιθυμεί μόνος του και να γίνεται, τρόπον τινα, σαν δικό του το κατόρθωμα, ενώ στην πραγματικότητα προέρχεται απ’ την χάρι του Θεού. Έρχεται πρώτα στο σημείο να το θέλει, να το αγαπάει, να το επιθυμεί και κατόπιν έρχεται η θεία χάρις και το κατορθώνει.
Ο Θεός είναι αγάπη δεν είναι απλός θεατής της ζωής μας. Προνοεί και ενδιαφέρεται ως Πατέρας μας που είναι, αλλά σέβεται και την ελευθερία μας. Δεν μας πιέζει. Εμείς να έχομε την ελπίδα μας στην πρόνοια του Θεού και, εφόσον πιστεύομε ότι ο Θεός μας παρακολουθεί, να έχομε θάρρος, να ριχνόμαστε στην αγάπη Του και τότε θα Τον βλέπομε διαρκώς κοντά μας. Δεν θα φοβόμαστε μήπως παραπατήσομε.
Πόσες βελόνες έχει το κάθε πεύκο; Ο Θεός τις γνωρίζει και χωρίς τη δική Του θέληση ούτε μία δεν πέφτει κάτω. Όπως και οι τρίχες της κεφαλής μας και αυτές όλες είναι ηριθμημέναι. Εκείνος φροντίζει και για τις πιο μικρές λεπτομέρειες της ζωής μας, μας αγαπάει, μας προστατεύει.
Εμείς ζούμε σαν να μην αισθανόμαστε το μεγαλείο της θείας προνοίας. Ο Θεός είναι πολύ μυστικός. Δεν μπορούμε να καταλάβομε τις ενέργειές Του. Μη νομίζετε ότι ο Θεός το έκανε έτσι και μετά το διόρθωσε. Ο Θεός είναι αλάθητος. Δεν διορθώνει τίποτα. Ποιος είναι, όμως, στο βάθος ο Θεός, στην ουσία, εμείς δεν το γνωρίζομε. Τις βουλές του Θεού, δεν μπορούμε να τις εξιχνιάσομε.
Όταν ο Θεός μας δωρίσει το χάρισμα της ταπεινώσεως, τότε όλα τα βλέπομε, όλα τα αισθανόμαστε, τότε Τον ζούμε τον Θεό πολύ φανερά. Όταν δεν έχομε την ταπείνωση, δεν βλέπομε τίποτα. Το αντίθετο όταν αξιωθούμε της αγίας ταπεινώσεως, τα βλέπομε όλα, τα χαιρόμαστε όλα. Ζούμε τον Θεό, ζούμε τον Παράδεισο μέσα μας, που είναι ο ίδιος ο Χριστός.
Αγιος Πορφύριος
http://agiameteora.net/index.php/paterika/6291-peri-tis-theias-pronoias.html
When I was in the coenobium, the Abbot, with the consent of the Elders, made me guest-master. I was, at the time, recovering from a serious illness. Strangers came and I stayed up with them; camel-drivers arrived and I looked after them. And there were lots of times when I was just about to go to sleep after all this when something would crop up and they’d rouse me again. Then it would be time for the vigil and, before I’d had time to get to sleep, the canonarch would come to wake me. Then, whether it was from tiredness or illness- because I still had a slight fever- I’d feel so completely exhausted that I had trouble knowing where I was. So I’d be half-asleep when I replied ‘Very well, Elder, may God remember your love and reward you. You’ve called me and I’m coming’. But as soon as he’d gone, I’d drop off again. I was really sad when I was late for the vigil, and since the canonarch couldn’t wait for me to get up, I asked two other brothers, one to wake me and the other not to let me fall asleep again when it was time for the service. Believe me, brethren, I really considered them agents of my salvation and I held them in great respect. You should feel the same towards those who wake you to get to church or to do anything good.
As we said before, we have an obligation to examine how we’ve spent the day and the night. Did we pay attention while we were standing listening to the hymns and prayers? Were we taken off guard by annoying thoughts or were we slack in our attention to the readings? Or did we leave the service and go out of the church, letting our minds wander? If we examine ourselves every day and make sure we repent for our sins and strive to correct them, the evil begins to decrease. If we’ve fallen nine times into an error, it becomes eight. Then, by God’s grace, we make gradual progress and He prevents the passions from taking root within us. It’s very dangerous to let passions take root within us, because then, as we’ve said, even if we want to, it’d be very difficult to overcome a passion on our own, without the help of the saints.
Shall I tell you about someone who allowed a passion to take root within him? Listen to this lamentable tale. When I was in the coenobium, I don’t know how but the brothers were fooled into coming to me with their problems. With the consent of the Elders, the Abbot assigned me to this task. So one day, one of the brothers came to me and said, ‘Forgive me, master, and pray for me, because I steal and eat’. I said to him, ‘Why? Are you hungry?’ He replied, ‘Yes. I’m never full at the refectory and I can’t ask for more’. I told him to go and tell this to the Abbot, but he said he was too ashamed. I asked him if he wanted me to go and tell the Abbot and he said, ‘Whatever you think best, master’.
So I went and told the abbot and he said, ‘Of your love, do whatever you think’s best for him’. Well, I took the brother with me and we went to the cellarer and I told him, ‘Of your love, whenever this brother comes to you, give him as much as he wants and don’t deprive him of anything’. When the cellarer heard this he answered, ‘Whatever you say’. A few days went by and this brother came back to me and said, ‘Forgive me, master, but I’ve started stealing again’. I asked him why, because the cellarer was giving him whatever he wanted. ‘Yes, forgive me’, he answered, ‘he gives me what I want, but I’m still ashamed’. I asked if he was ashamed in front of me and he said he wasn’t, so I told him, ‘In that case, if you want anything, come to me to get it and don’t steal again’. Because I was then in charge of the hospice [and therefore had access to the stores], he would come to me and take whatever he wanted. But then, after a few days, he started stealing again and came to me contritely and said, ‘Look, I’m stealing again’. I asked him why and whether I wasn’t providing him with what he wanted, and he replied that I was. So I asked him, ‘Then why are you stealing?’ He said, ‘Forgive me, but I don’t know why, I just do’. I said to him, ‘Tell me truthfully what do you do with what you steal’, and he replied, ‘I give it to the donkey’.
It became clear that this brother was stealing rusks, dates, figs, onions and whatever else he came across. And he hid all of it: some of it under his mattress and some of it elsewhere. In the end, he didn’t know what to do with it, and when it began to go off, he would either throw it away or give to the animals.
So do you see what it means to let passions take root within you? Do you see how wretched they make us? How they torment us? He knew full well that it was wrong, he knew that he wasn’t doing the right thing, he was sad, he wept, but the unfortunate man was carried away by his bad habit, which he’d acquired through his earlier negligence. Abba Nisthero was right to say that if somebody is carried away by a passion, they became a slave to it. May the good God preserve us from bad habits, so that He won’t say to us: ‘What is the point of my blood and in my going down into Hell?’.
Abba Dorotheos
http://pemptousia.com/2014/08/cut-off-the-passions-before-the-soul-becomes-accustomed-to-them-2/
