Τήν ἐπίκληση «Ὑπεραγία Θεοτόκε, σῶσον ἡμᾶς» πολλοί τήν παρεξηγοῦν. Νομίζουν ὃτι δι’ αὐτῆς ἡ Θεοτόκος κηρύσσεται ὡς κύρια πηγή σωτηρίας, ἀξίωμα πού ἀνήκει μόνο στόν ἂχραντο τόκο της, τόν Θεάνθρωπο Κύριο. Γι’ αὐτό ἀντικαθιστοῦν τήν ἐπίκληση, πού θεωροῦν δογματικά ἐσφαλμένη, μέ ἂλλη: «Ὑπεραγία Θεοτόκε πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν». Ἡ ἀντικατάσταση αὐτή, ὀρθή στό νόημα καί τή διατύπωσή της, δέν ἒρχεται ὡστόσο σέ ἀντίθεση πρός τήν πρώτη ἐπίκληση. Καί οἱ δύο ἐκφράζουν τό ἲδιο πράγμα.
Κατά τή δογματική πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ Θεοτόκος οὐδέποτε λαμβάνεται ὡς πρώτη καί κύρια πηγή σωτηρίας, κάτι πού θά ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέ τό λυτρωτικό ἀξίωμα τοῦ Χριστοῦ, «ὡς μόνου μεσίτη μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων καί ὡς μόνης πηγῆς σωτηρίας». Σέ μιά τέτοια περίπτωση ἡ πρόταση θά ...
ἦταν δογματικῶς ἐπιλήψιμη, ἡ δέ Ἐκκλησία δέν θά τή χρησιμοποιοῦσε στή λατρεία της. Τό ρῆμα σώζω (“σῶσον”) ἐδῶ ἒχει ἂλλη σημασία, κυρίως σε ὃ,τι ἀφορᾶ στό ὂργανο διά τοῦ ὁποίου τελεῖται ἡ σωτηρία. Ἡ Θεοτόκος σώζει τόν ἂνθρωπο ὂχι ὡς πρώτη καί κύρια πηγή σωτηρίας, ἀλλά κατά δεύτερο λόγο καί ἒμμεσα, διά τῆς προσευχῆς, τῶν δεήσεων καί τῆς χάρης της, ὡς πάναγνης Μητέρας τοῦ σαρκωθέντα Λόγου τοῦ Θεοῦ. Αὐτό ἰσχύει καί γιά τήν προσευχή καί τό μεσιτικό ἀξίωμα ὃλων τῶν Ἁγίων.
Σέ τελική ἀνάλυση καί ἐφόσον ἡ σωτηρία παρέχεται ἀπό τό Θεό διά τῆς πρεσβείας τῆς ἁγνῆς Θεομήτορος, οἱ δύο ἐπικλήσεις ἐκφράζουν τό ἲδιο πράγμα καί δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει οὐσιαστικός προβληματισμός σ’ ἐκείνους πού γνωρίζουν τά δογματικά ζητήματα τῆς πίστεως μας. Στά ἀστήρικτα βέβαια πνεύματα μπορεῖ νά ὑπάρξει κάποιος ‘σκανδαλισμός’, σ` αὐτά ὃμως πρέπει νά φωτίζει καί νά καθοδηγεῖ στήν ἀλήθεια ἡ διδάσκουσα ἀρχή τῆς Ἐκκλησίας.