The Church offers us Lent (or Great Fast) as the grand and joyful stage set for spiritual struggles. It calls us to begin this period with great joy and eagerness in order to work spiritually harder on the virtues, while offering this time as a present to the Lord through our repentance and our spiritual struggle.
We hear “Behold, now is the favorable time; behold, now is the day of salvation” (B Corinthians 6, 12) during the vespers of Lent. This is the time favorable to the Lord, the time for repentance and redemption. Lent is distinguished by the presence of the virtue of repentance, which attracts the grace of the Holy Spirit into people’s hearts. The Church sets forgiveness as the prerequisite of Lent, right from the very first day. Thus, the first vespers of Lent ( katanyktikos esperinos) are called the ‘vespers of forgiveness’. Just as Jesus said: “If you forgive others their trespasses, your heavenly Father will also forgive you, but if you do not forgive others their trespasses, neither will your Father forgive your trespasses”(Matthew 6,14-15). One needs the presence of grace in order to wage any spiritual struggle.
Fasting during Lent is not a diet which one may follow just by sheer will for health reasons. Fasting here has a totally different purpose: the advent of grace in one’s heart, the avoidance of sin which kills one’s soul and the acquisition of divine illumination which leads one to the Kingdom of Heaven. Thus, one needs the assistance and the presence of the Lord along with the physical struggle and the pain of fasting.
We offer forgiveness to each other so that through repentance and forgiveness, the Holy Spirit may enter our hearts, open our eyes and lead us to comprehend our sinfulness, turning us towards the Lord while seeking the forgiveness of our own sins as well. This whole spiritual struggle remains fruitless if it does not cause us to seek forgiveness and offer our repentance. It is repentance which really cleanses and develops our souls; the repentance which takes place in our hearts with pain and serious grief, in tears and with immense agony. Yet, it bears sweet fruits since it lifts the heavy load of sin off our shoulders. Then the Lord’s grace descends on us once again, regenerating us, lifting the burden of sin and giving us back the beauty of the ‘image’ as God had originally created us. This is the spiritual struggle of Lent; the struggle for repentance.
All means which we use in our spiritual regime, namely fasting, all night vigils, kneeling, reading , attending the numerous masses etc, aim to help our hearts feel compunction. They serve as serious blows to our cynical heart. This heart which has hardened because of sin and cannot shed a single tear for its numerous transgressions neither is able to feel any pain because it has turned away from the Lord, fractures and becomes softer by employing the ascetic regime offered by the Church. The tears of repentance spring from the fractures, cleansing, regenerating and illuminating us. Initially repentance blazes like a fire but then it turns into an illuminating light which sweetens man and informs him that Jesus is sweeter than anything else in the world.
Let us, therefore, launch this spiritual stage eagerly, without fear. He who feels fear will not be able to accomplish anything. The faint-hearted have no place in the Kingdom of God since they believe that their progress is up to them. They ignore the Lord’s power as well as St Paul’s saying: ‘I can do all things through him who strengthens me’ (Philippians 4, 16). In other words, I can do anything but not because I rely on my own strength, but because the Lord is with me and strengthens me. As St John Chrysostom says we must begin the spiritual struggle with joy and enter the stage like lions with strength and precipitation, without fear or reservations that we may not succeed. The Lord is with us; He will not abandon us; He will strengthen us, insetad.
Give the Lord your good intention and you will receive from Him the strength to accomplish the task at hand: your salvation. This task is not only about fasting. If we are not able to fast as the Church stipulates it does not matter so much so long as we have the blessing of our spiritual father who will be able to accommodate our illness or our physical limitations. So, if we are not able to fast, is there anyone preventing us from humiliating ourselves or from showing repentance? One does not need to be young and vigorous in order to be humble, to avoid sin and keep his heart contrite. Everybody, whether they are young or old, healthy or sick, strong or weak, are able to preserve the grace of repentance in their hearts; the repentance which is born out of humility.
This is what the Lord wants from us: our heart. We will be able to give Him our heart if we are freed from the bondage of the various passions. Fasting is the first step towards acquiring this brave state which severs the bondage. Then we may bravely proceed with the spiritual effort towards getting rid of wickedness, cunningness and everything else which blemishes God’s image. Most importantly we ought to espouse the holy humility.
The humble one is able to repent, pray and acquire health for his body and soul. The proud cannot repent neither recognizes his condition. Since he does not feel that he needs God or anyone else, he never feels at fault; he is always right; he does not ask for forgiveness and he lives in a state of self-righteousness. Unfortunately though, he lives in the darkness caused by the absence of the Lord, since the Lord only lives in the hearts of sinners who repent and are humble and not in any hearts filled with pride. The Lord opposes the proud.
Let us therefore work harder on repentance along with fasting during this blessed time. Let us pray for this blessed condition of repentance, let us cry in front of the Lord and let us look for Him. Let us feel pain because He has loved us so much and yet we stay so far away from Him. This distance from the Lord ought to be the cause of pain and tears and agonizing prayer and make us yearning for God, our Father, to enter into our hearts. And we must also be certain that He will come into our hearts; He will console us and will let us experience His own love and our deliverance.
We do not harbor lies and conjectures, neither do we exhibit moralistic behavior in the Church. We are experiencing God, instead. The Lord is present in the Church and man is called to experience the Lord as the greatest experience of his life. All the Saints are themselves the proof that they have experienced the presence of the Lord. In the same way we will become true Christians if the Scriptures have indeed worked on us, bore fruit and transformed us into the temple of the Holy Spirit and God’s chosen vessel.
Metropolitan of Limassol, Athanasios (Excerpts from a homily)
http://agapienxristou.blogspot.ca/2013/02/behold-now-is-favorable-time-behold-now.html
«Ό μοναχός είναι φάρος πάνω στα βράχια»
- Γέροντα, ποιο είναι το έργο του μονάχου;
- Έργο του μονάχου είναι να γίνη δοχείο του Αγίου Πνεύματος. Νά κάνη την καρδιά του ευαίσθητη σάν το φύλλο του χρυσού των αγιογράφων. Όλο τό έργο τού μοναχού είναι αγάπη, όπως καί τό ξεκίνημα του γίνεται από αγάπη προς τόν Θεό, ή οποία έχει καί την αγάπη προς τόν πλησίον.
Ό μοναχός μελετάει την δυστυχία της κοινωνίας, πονάει ή καρδιά του καί προσεύχεται συνεχώς καρδιακά για τόν κόσμο.
Έτσι ελεεί τόν κόσμο με την προσευχή. Υπάρχουν μοναχοί πού βοηθούν τους ανθρώπους περισσότερο από όσο θά τους βοηθούσε όλος ό κόσμος μαζί.
Ένας κοσμικός λ.χ. προσφέρει δύο πορτοκάλλια ή ένα κιλό ρύζι σε κάποιον φτωχό, πολλές φορές μόνο για νά τόν δουν οί άλλοι, καί κατακρίνει μάλιστα, γιατί οι άλλοι δέν έδωσαν. Ό μοναχός όμως βοηθάει με τόννους σιωπηλά μέ την προσευχή του.
Ό μοναχός δεν βάζει δικά του σχέδια και προγράμματα κοσμικά γιά ιεραποστολές, άλλα προχωρεί χωρίς κανένα δικό του σχέδιο και ό Καλός Θεός τόν περνάει στο σχέδιο το δικό Του, το θεϊκό, καί, αν χρειασθή γιά ιεραποστολή, τόν στέλνει ό Θεός μέ θείο τρόπο.
Δεν ζητάει ό Θεός από τους μοναχούς νά βγουν στον κόσμο, γιά νά κρατούν τους ανθρώπους νά περπατούν, αλλά ζητάει νά τους δώσουν τό φως μέ το βίωμά τους, γιά νά οδηγηθούν στην αιώνια ζωή. Ό μοναχός δηλαδή δεν έχει ώς αποστολή νά βοηθήση τόν κόσμο μέ τό νά βρίσκεται μέσα στον κόσμο.
Φεύγει μακριά άπό τόν κόσμο, όχι γιατί μισεί τόν κόσμο, αλλά γιατί αγαπάει τόν κόσμο, καί ζώντας μακριά άπό τόν κόσμο, θά τόν βοηθήση μέ τήν προσευχή του σέ ο,τι δεν γίνεται ανθρωπίνως παρά μόνο μέ θεϊκή επέμβαση. Γι' αυτό ό μοναχός πρέπει νά βρίσκεται σέ διαρκή επικοινωνία μέ τόν Θεό, νά παίρνη σήματα καί νά δείχνη στους ανθρώπους τόν δρόμο προς τόν Θεό.
Δέν μπορούσα νά καταλάβω πώς δικαιολογούν μερικά πράγματα οι Ρωμαιοκαθολικοί. Μού λύθηκε ή απορία πριν άπό λίγο καιρό, όταν πέρασαν άπό τό Καλύβι δύο Ρωμαιοκαθολικοί αρχιτέκτονες άπό τήν Ρώμη.
Είχαν άγνοια αλλά καλή διάθεση. «Τί κάνουν οί μοναχοί, μού λένε, καί κάθονται εδώ; Γιατί δέν πηγαίνουν στον κόσμο νά κάνουν κοινωνικό έργο;». «Οί φάροι, τους λέω, δέν πρέπει νά είναι πάντοτε πάνω στά βράχια; Τί, πρέπει νά πάνε στις πόλεις νά προστεθούν στά φανάρια; Άλλη αποστολή έχουν οί φάροι, άλλη τά φανάρια».
Ό μοναχός δέν είναι φαναράκι, γιά νά τοποθετηθή στην πόλη σέ μιά άκρη τού δρόμου καί νά φωτίζη τους διαβάτες, νά μή σκοντάφτουν.. Είναι φάρος απομακρυσμένος, στημένος ψηλά στά βράχια, πού μέ τις αναλαμπές του φωτίζει τά πελάγη καί τους ωκεανούς, γιά νά κατευθύνωνται τά καράβια καί νά φθάνουν στον προορισμό τους, στον Θεό.
«Τό αθόρυβο κήρυγμα τον μοναχού »
Θα κάνω προσευχή εσείς οι τρεις δόκιμες να μή μεγαλώσετε, να μείνετε έτσι, με αυτά τά μπλε μαντήλια, σ' αυτό τό ύψος, σ' αυτήν τήν ηλικία! Ξέρετε πώς βοηθιούνται αθόρυβα οι άνθρωποι, όταν σας βλέπουν;
Γιατί σήμερα στον κόσμο δεν βρίσκουν εύκολα μιά σωστή κοπέλα. Οι περισσότερες είναι αγριεμένες, μέ τά τσιγάρα στο χέρι, κάνουν κάτι μορφασμούς... Και βλέπουν εδώ νέες αφιερωμένες, νά ψέλνουν, νά χαίρωνται... Σου λέει: «Τί γίνεται εδώ; κάτι συμβαίνει. Νά πούμε ότι είναι χαζές; δεν είναι. Νά πούμε ότι τους λείπει κάτι; δεν τους λείπει. Φαίνεται, κάτι ανώτερο υπάρχει». Πράγματι, ξέρετε πόσο βοηθάει αυτό;
Όταν πηγαίνουν κοσμικοί σε ένα μοναστήρι καί βλέπουν σωστούς μοναχούς, τότε καί άπιστοι νά είναι, αν έχουν καλή διάθεση, γίνονται πιστοί.
Πολλοί άθεοι επιστήμονες πού ήρθαν μόνο γιά μιά επίσκεψη στο Άγιον Όρος, άλλαξαν ζωή. Προβληματίζονται μέ τήν καλή έννοια και βοηθιούνται.
Βλέπουν νέους ανθρώπους, χαρούμενους, πού είχαν όλες τις προϋποθέσεις νά αναδειχθούν στον κόσμο, νά αφήνουν πλούτη, θέσεις κ.λπ., καί νά ζουν ασκητικά, μέ προσευχή καί αγρυπνία, καί λένε: «Τί γίνεται; αν όντως ύπάρχη Θεός, αν ύπάρχη άλλη ζωή, αν ύπάρχη κόλαση, εγώ τί κάνω;». Έτσι φρενάρουν τήν αμαρτωλή ζωή τους ή καί τήν διορθώνουν.
Ξέρω μιά περίπτωση· μιά κοπέλα είκοσι χρονών έκανε απόπειρα αυτοκτονίας, έκοψε τις φλέβες της, άλλα τήν πρόλαβαν. Βρέθηκε μετά ένας μοναχός, τήν πήρε καί τήν πήγε σε ένα γυναικείο μοναστήρι. Ήταν ή καημένη αγριεμένη. Όταν όμως είδε έκεϊ τις μοναχές, συνήλθε. «Βλέπω άλλον κόσμο εδώ, είπε. Μπορώ νά μείνω;».
Αυτό είναι τό αθόρυβο κήρυγμα τοϋ μοναχού. Πολλοί κηρύττουν, λίγοι εμπνέουν εμπιστοσύνη, γιατί ή ζωή τους δεν ανταποκρίνεται στά λόγια τους.
Ό μοναχός δεν κάνει κηρύγματα δυνατά νά τον ακούσουν οι άλλοι, άλλα κηρύττει σιωπηλά μέ την ζωή του τον Χριστό και βοηθάει μέ την προσευχή του. Ζή τό Ευαγγέλιο και ή Χάρις του Θεού τον προδίδει. Έτσι κηρύττεται τό Ευαγγέλιο κατά τον θετικώτερο τρόπο, πράγμα πού διψάει ό κόσμος, ιδίως ό σημερινός. Και όταν μιλάη ό μοναχός, δεν λέει απλώς μιά σκέψη· λέει μιά εμπειρία. Άλλα καί μιά σκέψη νά πή, και αύτη είναι φωτισμένη.
- Γέροντα, μερικοί λένε ότι οι νέοι ή οι νέες πηγαίνουν στο μοναστήρι άλλοτε άπό απογοήτευση καί άλλοτε επειδή έχουν κάποια αναπηρία ή επειδή είναι ελαφροί στο μυαλό.
- Οι άνθρωποι αυτοί είχαν φαίνεται ένα ή δύο τέτοια περιστατικά κατά νου καί αδικούν στην συνέχεια ή άπό κακότητα ή άπό ζήλεια τό 90% των μοναχών. Έάν όμως εξετάσουν τά πράγματα καί δουν ότι δεν είναι έτσι, τότε λένε ότι εδώ υπάρχει κάτι ανώτερο, υπάρχει Θεός.
Γι' αυτό ό μοναχός πρέπει νά είναι πάντοτε τό καλό παράδειγμα γιά τον κόσμο - «ούτω λαμψάτω τό φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων».
Ό σωστός μοναχός είναι τό φώς του κόσμου. Τί λέει ό Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος; «Οί Άγγελοι είναι φώς γιά τους μοναχούς καί οί μοναχοί είναι φώς γιά τους κοσμικούς». Ό μοναχός, όταν διαφέρη άπό τους κοσμικούς, τότε βοηθάει θετικά.
Γιατί αυτό πού βοηθάει τους κοσμικούς πού ταλαιπωρούνται γιά μάταια πράγματα είναι ή αγιότητα, ή οποία μέ τήν απλότητα της τους διδάσκει νά συλλάβουν τό βαθύτερο νόημα της ζωής, γιά νά τους φύγη τό πλάκωμα από τήν καρδιά.
γ. Παϊσίου Αγιορείτου, από το βιβλίο Λόγοι Β΄ - Πνευματική αφύπνιση.
Η Παναγία είναι η ελπίδα των απελπισμένων, η χαρά των πικραμένων, το ραβδί των τυφλών, η άγκυρα των θαλασσοδαρμένων, η μάνα των ορφανεμένων.
Η θρησκεία του Χριστού είναι πονεμένη θρησκεία, ο ίδιος ο Χριστός καρφώθηκε απάνω στο ξύλο: κ' η μητέρα του η Παναγία πέρασε κάθε λύπη σε τούτον τον κόσμο.
Γι' αυτό καταφεύγουμε σε Κεiνη που την είπανε οι πατεράδες μας: «Καταφυγή», «Σκέπη του κόσμου», «Γοργοεπήκοο», «Γρηγορούσα»,«Οξεία αντίληψη»,«Ελεούσα», «Οδηγήτρια», «Παρηγορίτισσα» και χίλια άλλα ονόματα, που δεν βγήκανε έτσι απλά από τα στόματα, αλλά από τις καρδιές που πιστεύανε και που πονούσανε.
Μονάχα στην Ελλάδα προσκυνιέται η Παναγία με τον πρεπούμενο τρόπο ήγουν με δάκρυα με πόνο και με ταπεινή αγάπη. Γιατί η Ελλάδα είναι τόπος πονεμένος, χαροκαμένος, βασανισμένος από κάθε λογής βάσανο.
Κι' από τούτη την αιτία το έθνος μας στα σκληρά τα χρόνια βρίσκει παρηγοριά και στήριγμα στα αγιασμένα μυστήρια της ορθόδοξης θρησκείας μας, και παραπάνω από όλα στο Σταυρωμένο το Χριστό και στη χαροκαμένη μητέρα του, που πέρασε την καρδιά της σπαθί δίκοπο.
Σε άλλες χώρες τραγουδάνε την Παναγία με τραγούδια κοσμικά, σαν νάναι καμιά φιληνάδα τους, μα εμείς την υμνολογούμε με κατάνυξη βαθειά, θαρρετά μα με συστολή, με αγάπη μα και με σέβας,σαν μητέρα μας μα και σαν μητέρα του Θεού μας.
Ανοίγουμε την καρδιά μας να τη δει τι έχει μέσα και να μας συμπονέσει. Η Παναγία είναι η πικραμένη χαρά της Ορθοδοξίας, «το χαροποιόν πένθος», «η χαρμολύπη» μας, «ο ποταμός ο γλυκερός του ελέους», «ο χρυσοπλοκώτατος πύργος και η δωδεκάτειχος πόλις».
http://www.defencenet.gr
